Аурухана ішілік инфекция презентация

Презентация қосу “Ауруханаішілік инфекциялар”.
Жоспар:
Кіріспе.
Негізгі бөлім:
1. Ауруханаішілік инфекцияның
себептері.
2. Ауруханашілік инфекция тудыратын
аурулар.
3. Қызамық
Қорытынды.
Пайдаланылған әдебиеттер.
Кіріспе.
Ауруханаішілік инфекцияға микробты
этиологиялық аурулар жатқызылады, ондай
аурулар ауруханаға келген науқастарда немесе
емделуге келетіндерге, не жұмыс кезінде
жұқтырып алатын аурухана қызметкерлерінде
пайда болады. Мұның барлығы негізгі
аурулар ағымын тездетіп, науқас өміріне
қауіп тудырып, госпитальдегі
науқастардың емделу уақытын ұзартады
және улкен қосымша экономикалық
дағдарысқа әкеліп соғады.
Ауруханаішілік инфекцияның себептері.
Этиология. АІИ қоздырғышы болып әртүрлі
бактерия, вирустар саңырауқұлақтар және
қарапайымдылар өкілдері болып табылады.
Алайда жетекші болып патогенді және
шартты патогенді есебінде бактериялар
табылады. Олардың ішіне
стафилакокктардың бірнеше түрі:
•Staphylococcus aureus және S.epidermitidis,
•Стрептакокктар -А, В, С, Д, F, G серотоп,
пептострептококктар,
•Neisseriaceae тұқымдастығының өкілдері
(нейссери, мараксела, кингелла).
Enterobacterioceae тұқымдастығы (ішек
таяқшасы, клебсиелла, сальмонелла,
шигелла т.б)
Микоплазмалар,
Бактероидтар,
Фузобактерия,
Клостридиялар
Саңырауқұлақтардың ішінде ең жиі
кездесетін АІИ қоздырғышы Candida
туыстасының өкілі сонымен бірге
пневмацистер.
Вирустардың ішінде: ортомиксовирустар,
аденовиррустар, гепатит В, С, Д
вирустары, энтеровирустар.
Әртүрлі микроорганизмдердің нақты әсер
ету ролі әртүрлі себептерге байланысты:
бөлме ішіндегі науқас санына,
аурухананың орналасу орнына,
Санитарлық – гигиеналық тәртіпке
байланысты
АІИ жұқтыру жолдарын патогенезімен клиникалық
көрінісіне қарай келесі топтарға бөледі.

1) Септицемиялар мен
бактериемиялар. Олардың
жиі қоздырғыштары –
алтын және эпидермиальді
стафилакокктар, протей,
ішек таяқшасы,
клабсиелалар,
энтеробактериялар,
псевдоинадалар,
серациялар, бактериоидтар
және т.б.
2) Іріңді – қабыну
инфекциялар: жедел және
созылмалы; жергілікті әр
түрлі орындардан және
генерализирленген. Әр
ауруханалардағы
операциядан кейінгі іріңді
асқынулар жиілігі 2-ден
20%-ті құрайды.
Операциядан кейінгілердің
40%-і аурухана ішілік іріңді
септикалық инфекциямен
ауыратындар.
Қоздырғыштары: стафилакокктар,
стрептакокктар, грам (-) бактериялар,
кластридиялар, бактероидтар, фузобактериялар
және т.б. Сонымен қоса іріңді- қабынуды
бүйректе және жұмсақ ұлпаларда тудыратын
қоздырғыштар: алтын және эпидермиальді
стафилакокк және грам (-) таяқшалар. Жедел
іріңді отит -стафилакокктар, пневмококктар,
клебсиелалар және т.б. Босанғаннан кейінгі
мастит- алтын және эпидермиальді-гир.
Омфалиттер- алтын және эпидермиальді
стафилакокк. Іріңді аппендицит- ішек таяқшасы,
бактероидтар, протей. Жедел гемотогенді
остиомиелитті жиі тудыратын- алтын
стафилакокк. Перитонит қоздырғышы ретінде
табылатындар: ішек таяқшалары, протей,
бактероидтар, клебсиеллалар, энтерококктар.
3. Жарақат және күйік инфекциялар. Жарақат
инфекциялары эндогенді және экзогенді қасиетке ие
болуы мүмкін. Олардың қоздырғышы болып
госпитальді бактерия штамдары, әсіресе
стафилакокктар олардың дәріге тұрақтылық қасиеті
бар. Жарақат госпитальді инфекцияға пуэпиральді
және аборттан кейінгі сепсисті жатқызуға болады,
олардың қоздырғышы болып: стрептококктар,
стафилакокктар, грам (-) бактериялар болып
табылады.
Күйік инфекцияларын туғызушы көбіне
старфилакокктар мен грам (-) бактериялар, олар тері
немесе науқасты шырышты қабаттарында тіршілік
етеді.
4. Тыныс алу жолдарының
аурулары: Олар ренит, фаринит,
конъюктивит, бронхит,
бронхиолит, пневмония, өкпенің
абцессі-және гангренасы
ретінде дамуы мүмкін.
Қоздырғыштары болып:
реновирустар, короновирустар,
аденовирус, парамиксовирустар
және т.б вирустар,
пневмакокктар,инфлюэнц
таяқшалары, микоплазмалар
болып табылады.
5. Урогенитальді инфекциялар-пиелонефрит, уретрит,
гломерунонефрит және т.б. Осы инфекцияның ең ауыр
түрі уро сепсис табылады. Қоздырғыштары әртүрлі
серотоптардың стрептококктары, стафилакокктар және
грам (-) таяқшалар (протей, көкіріңді таяқшалар, ішек
таяқшалары т.б ).
6. Жедел ішек инфекциялары: Олар тағам
интаксикация, токсико инфекция немесе тағам инфекция
қасиеттеріне ие болуы мүмкін. Тағам интаксикация
ретінде стафилакокктар, энтеротоксиндер, тағам
токсикоинфекциялар олар мына тұқымдастыққа кіреді:
Enterobac, Pseudomonadaclae, Vibrionuceae, Bacillaceae
және Streptoc, тағам инфекциясын- эшерихи,
шегеллалар, кампильбактериялар, сальмонеллалар т.б.
тудыра алады.
7. Пострансфузиоонды
инфекция. Бұл ауру егу
кезінде стерильденбеген
шприц (инелер) қолданған
кезде тууы мүмкін.
Осындай жолмен ВИЧ-ң
В,С,Д гепатитінің,
цитомегаловирустармен,
эпидермиальді
стафилакокктар мен жұғу
байқалады. Осындай
нәтижеге алып келетін -
донарлық қан құйю.
8. АІИ тобына жататын ерекше ауру түріне:
тез әсер ететін антибиотиктермен ұзақ
қолдануда жатады. Олар ағзадағы қалыпты
микрофлора балансты бұзады. Бұл
антибиотиктердің әсері тек ауру тудырушы
қоздырғыштарға ғана тиіп қоймай сонымен
қатар қалыпты микрофлора өкілдеріне
жататындардың антибиотикке деген
сезімталдылық қасиетің тежейді.
Эпидемиология жағынан оларды 3 топқа бөлуге болады.
1)Сальмонеллездар аурухана орындарындағы
тағамдардан пайда болады (құс өнімдер, жұмыртқа, сүт
өнімдері).
2)Егер аурухана қызметкері немесе науқастардың
арасында бактерия тасымалдаушылар кездессе онда жұғу
жолы-контакты-тұрмыстық жол болып табылады.
Мұндай аурулардың таралуы инфицирленген заттарға,
күтуші қызметкердің қолына байланысты.
3)Ауру сұйық дәрі - дәрмектерді пероральді
қолданумен байланысты. Оңдай жағдай ерте жастағы
балаларға арналған ауруханаларда байқалады, мысалы
сауылған төс сүтінің сальмонелламен жұқтырылуы
барлық жаңа туылған нәрестелерге жұғуы мүмкін.
Ауруханаішілік инфекцияның басты
себебі:
1. Дәріге тұрақтылығымен веруленттілік
қасиеті бар стафилакокк пен грам (-)
бактериялардың аурухана мекемесінде көбеюі
2.Медицина қызметкерлерінің арасындағы,
әрдайым патогенді стафилакоккты және басқа
бактерияларды тасымалдаушы хирургиялық
және босану бөлмеріндегі қоздырғыштардың
пішінделуі яғни көбеюі.
3.Асептика принципінің бұзылуы:
стерильденбеген құралдарды қолдану, бір реттік
инелердің жетіспеушілігі.
4. Дайын дәрілердің түрлерін,
антисептиктерді дезинфектанттарды қолдану,
олар бактериялармен саңырауқұлақтармен
бүлінуі мүмкін.
5. Аурухана ішіндегі санитарлы-гигиеналық
режімінің бұзылуы, әсіресе тағаммен
байланысты операция бөлмесіндегі ауаның
тазалығы, тоңу бөлмесі, реанимация және жеке
гигиенаның сақталмауымен байланысты.
6. Емдеу орнына, вирустың кіруі, олар жедел
респираторлы және жедел ішек ауруларының
қоздырғышы болып табылады.
7. Аурухана ішінде бактерия
тасымалдаушылардың немесе жасырын түрде
болатын инфекциялық ауруы бар науқастардан
пайда болады.
8. Расиональді антибиотикті және химиотерапия
принціпінің бұзылуы және дәріге тұрақты
патогенді және шартты патогенді бактериялардың
таралуын қадағалаудың шектен шығуы.
9. Кей кезде анықталмай қалатын басқа да
факторлар. Қоздырғыштардың таралу жолы. АІИ
көптеген жолдармен берілуі мүмкін: ауа-тамшы,
ауа-шаң, алиментарлы, жыныс, тікелей және
тікелей емес контакты арқылы т.б.
Микробиологиялық диогностика.
Әртүрлі қоздырғыштарға байланысты зерттеу әдісі де
әртүрлі болады. Іріңді қабыну аурулары кезіңдегі
бактериалогиялық диогностикада стафилакокктың басқа
грам (-) бактериялармен арлас көрінуі мүмкін. Шартты
патогенді бактерия тудырған тыныс алу жолы
зақымдалған науқастың қақырығын зерттеген кезде
нағыз қоздырғыштың 1мл-гі концентрациясы 105-106
клеткаларын құрайды. Оны зерттеу үшін әртүрлі қоректі
орталарға зерттеу материалдарын егуді жүргізу керек.
Белгілі бір түрге жататын бактериялардың бөлінуі
бактериологиялық диогностика жұмысын жеңілдетеді.
Шартты-патогенді бөлінуі кезіңде бактериалогиялық
диогностиканы серологиялық зерттеумен ұштастыру
керек. Әр түрлі серологиялық реакциялар науқас
қанының құрамында арнайы (спецификалық)
антигендердің пайда болуын қамтамассыз етеді, ауруға
антигеннің табылуы диогноз қоюды жеңілдетеді.
Профилактика (алдын лау). АІИ ескеру үшін
және олармен күресу эпидемиялогиялық
өңдеуді және қадағалауды қажет етеді. Оның
приціпі болып: патологиялық процестің
орналасу орның анықтау веруленттілік
дәржесін, антибиотикке деген әсері. Емдеу
орындарындағы госпитальді штамдар
циркуляциясын қадағалау.
Қызамық вирусы
Вирус қызамық ауруын тудырады - балаларды басымырақ
зақымдайтын, қызба және бөртпемен сипатталатын жедел
жұқпалы ауру; жүкті әйелдер қызамығы нәрестенің ақаулары мен
өліміне әкелуі мүмкін. Вирус алғаш рет 1961 жылы бөлінген.
Таксономиясы. РНҚ-ды вирус Togaviridae тұқымдасына,
Rubivirus туыстығына жатады.
Морфологиясы, антигендік құрылымы.
Вириондары сфералық пішінді және күрделі
ұйымдасқан құрылысы бар. Вирустың сыртқы және
ішкі антигендерден тұратын кешені бар, антигендік
вариантгары жоқ, Гемаглютинациялық
белсенділікке ие.
Дакылды өсіру. Вирус біріншілікті және кайта
өрілу жасуша дакылдарында, цитоплазмалық
қосындылар, кейде цитопатикалық әсер түзе
отырып көбейеді.
Резистентілігі. Вирус қоршаған ортаға тұрақсыз,
УК сәулелері, май еріткіштер мен көптеген
химиялық заттар әсерінен тез жойылады.
Жануарлардың сезімталдығы. Тәжірибе
жүзінде инфекцияны маймылдарда ғана туғызуға
болады.
Эпидемиологиясы.
Қызамық – жоғары қатынасты инфекция, барлық
жерде таралған, негізінен 3-6 жастағы балаларды
зақымдайды. Үлкендер де ауыруы мүмкін. Ауру
ұйымдастырылған балалар ұжымдарында кездесетін
эпидемиялық күрт көбею түрінде жиі тіркеледі. Аурудың
жиілеуі қыс-көктем кезінде байкалады. Инфекция көзі
клиникалық көріністі немесе жасырын түрдегі
инфекциясы бар наукас болып табылады. Вирустар
жоғарғы тыныс алу жолдарының шырышымен, нәжіспен
және зәрмен бөлінеді. Қоздырғыштың таралу механизмі
– аэрогенді. Қызамық вирусы плацентарлы тосқауылдан
өтіп, нәрестені жұқтыруға қабілетті, тератогенді
қасиетке ие.
Патогенезі және клиникалық көрінісі.
Қоздырғыштың ену қақпасы жоғары тыныс алу жоддарының
шырышты қабаттары болып табылады. Мойынның лимфа
түйіндерінде көбейгеннен кейін вирустар қан ағымына түсіп,
ағзаға таралады.
Жасырын кезеңнің ұзақтығы 11-22 күн. Ауруға тән
симптомдар -дене қызуының жоғарылауы, денедегі ұсақ дақты
бөртпенің пайда болуы, артқы мойын лимфа түйіндерінің ісінуі.
Ауру салыстырмалы түрде жеңіл өтеді, асқынулар сирек
кездеседі. Қызамық жукті әйелдер үшін қауіпті, себебі ұрық
зақымданып, жүктілік нәтижесі түсікпен, ұрықтың өлуіне
немесе ұрықтың ауыр ақауларға – саңыраулық, көру мүшесінің
зақымдануы, психикалық кемістігіне, жеке мүшелердің
жетілмеуіне әкелуі мүмкін. Жүктіліктің алғашқы үш айындағы
ұрықтың зақымдалу қатерлігінің аса жоғары болатыны
анықталған (90%). Сондықтан, осы кезеңде әйелдің қызамықпен
ауруы жүктілікті түсікпен аяқтатуға тура көрсеткіш болып
табылады.
Иммунитеті. Ауырғаннан кейінгі иммунитет
тұрақты, өмірлік.
Микробиологиялық диагностикасы. Зерттеу
материалы – мұрын – жұтқыншақ бөліндісі, қан, зәр,
нәжіс, өлген ұрықтың ағзаларының бөлшектері.
Вирусты жасуша дақылдарынан бөледі. Бөлініп
алынған вирусты, ГАТР көмегімен
идентификациялайды. Серологиялық диагностикада
антиденелерді анықтау үшін ИФР, ИФТ, РИТ, ГАТР
қолданылады.
Арнайы сақтандыруы және емдеуі. Қызамық
кезіндегі вакцианалық сақтандырудың негізгі мақсаты
жүкті әйелдерді қорғау, оның нәтижесі ретінде –
ұрықтың зақымдануы мен туа біткен қызамық
синдромы бар балалар туылуынан сактандыру.
Вакцинацияны көптеген елдерде өткізеді. Емдеуі
симпоматиалық.
Қорытынды.

Презентация была опубликована 4 года назад пользователемНұрдәулет Қарабек

Презентация на тему: " ҚАРАҒАНДЫ МЕМЛЕКЕТТІК МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ МИКРОБИОЛОГИЯ КАФЕДРАСЫ СӨЖ Аурухана ішілік инфекция Орындаған: Қарабек Н.Ә. 2-023 ЖМФ Қарағанды 2016 ж." — Транскрипт:

1 ҚАРАҒАНДЫ МЕМЛЕКЕТТІК МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ МИКРОБИОЛОГИЯ КАФЕДРАСЫ СӨЖ Аурухана ішілік инфекция Орындаған: Қарабек Н.Ә ЖМФ Қарағанды 2016ж

2 Жоспар Кіріспе Негізгі бөлім АІИ Дамуына әсер ететін факторлар АІИ этиологиясы бойынша Аурухана ішілік инфекцияның клиникалық жіктелуі АІИ тудыратын негізгі қоздырғыштар Берілу факторлары АІИ профилактикасының жалпы шарттары Қорытынды Қолданылған әдебиеттер

4 Негізгі бөлім АІИ Аурухана ішілік инфекция (немесе нозокомиальды, госпитальды) – дегеніміз бұл науқастың ауруханада емделуі барысында өз сырқатынан басқа сырқатты жұқтырып алуы. Көбінесе үш тәуліктен аса мерзімде дамыса немесе ауруханадан шыққан соңғы үш тәулік бойында байқалса бұл ауруханаішілік инфекция ретінде қарастырылады.. Медициналық қызметкері жұмыс істеу барысында қадай да бір жұқпалы аурумен ауырып қалуы (кәсібіне байланысты) да осы топқа жатады. Науқас ТЕК ауруханада ғана емес сонымен қатар басқа да емдеу мекемелеріне ем алу немесе тексерілу мақсатыменбаруы кезінде ауруханаішілік инфекцияны жұқтырып алуы мүмкін. ДЖДС¥(ВОЗ) анықтамасы бойынша аурухана ішілік инфекцияға (АІИ) - пациенттің ауруханаға жаткан кезінен көмекке жүгінгенде (аурухана кызметкерлерінің осы мекемеде істеу барысында) немесе ауру себептері пациенттердің ауру белгілері ауруханада болған немесе одан шықкан кезеңдеріне болған жэне аныкталынған клиникалык ауру түрлері жаткызылады.

5 Дамуына әсер ететін факторлар АІИ қазіргі кезде өсіп-дамуы мына факторларға байланысты: Ірі ауруханалық комплекстердің құрылуы. Аурулардың бір-бірімен күнделікті және тығыз араласуы. Инфекцияны тудырушылардың күшті және жасанды жұғу механизмінің қалыптасуы. Бұл инвазивті емдеу мен диагностикалық процедураға байланысты. Емдеу мен диагностикада стерилизацияның ерекше әдістерін қажет ететін күрделі техниканы қолдану да өз әсерін тигізуде. Инфекциондық ауру туғызушылардың жұғу механизмінің белсенділігі. Әсіресе, емдеу орындарындағы аурулар мен дәрігерлердің тығыз араласуы кезінде тұрмысты-контакті ауа арқылы таралуы мүмкін. Стационарға әлі анықталмаған инфекциондық ауруларымен түскен адам инфекцияның негізгі көзі, қайнары болып табылады. Антимикробтық препараттарды бақылаусыз қолдану. Әр түрлі дәрілік заттарға, қоршаған ортаның қолайсыз факторларына бейімделген микроорганизмдердің қалыптасуы. Халықтың қоршаған орта өзгерістеріне, өмір сүру шарттарына төзімділігі мен тұрақтылығының төмендеуі.

7 АІИ тудыратын негізгі қоздырғыштар:

8 АІИ эпидемиологиялық ерекшеліктері: Инфекцияның даму көздерінің молдығы. Іріңді хирургияда, күйіктің, уролоргиялық, туберкулездік стационарларда аурулардың инфекция көзі ретінде басымдылық көрсетуі. Онкологиялық стационарда, ВИЧ ауруларының бөлімдерінде экзогендік аурулардың көптеп болуы ЛПУ-дың жұғу механизмі тек шынайы жолдармен ғана емес, сонымен қатар артифизиальдік, жасанды, инвазивтік және емдеу процедураларына байланысты да жұғады.Әр түрлі типті стационарларға арға тән факторлар мен контигенттердің болуы. АІИ қоздырғыштарының көзі ретінде аурулар, медициналық жұмысшылар, ауруларға келіп-кетушілер көрсетілген. Инфекцияның берілуінің аэрозольдік жолы стафилокок және стрептокок инфекцияларының таралуында маңызды орынды алады. Инфекциялық ауа легионеллездің пайда болуына әкеледі. Жатын орын жабдықтары да анафилококтың пайда болуына әкелетін фактор болып саналады. Тұрмыстық берілу жолы грамотрицательдік бактериялардың туғызатын ауруларымен байланысты.

9 Аурухана ішілік инфекцияның клиникалық жіктелуі. Аурухана ішілік инфекцияның клиникалық жіктелуі Қоздырғышына байланысты: облигатты-патогенді және шартты патогенді. Ағымының ұзақтығы мен ерекшелігіне байланысты: жедел, жеделдеу, созылмалы. Ауырлығына байланысты: ауыр, орташа ауырлықта және жеңіл түрі. Таралуына байланысты: Жайылмалы инфекция: бактериемия (виремия, микемия), сепсис, септикопиемия, ИТШ. Жергілікті инфекция: тері және тері асты инфекциясы. респираторлы инфекция. көз инфекциялары. ЛОР- ағзалар инфекциясы. стоматологиялық инфекциялар. асқорыту жүйесі инфекциялары. урологиялық инфекциялар. жыныс жүйесінің инфекциялары. сүйек және буындар инфекциясы. ОЖЖ-сі инфекциялары. жүрек қантамыр жүйесі инфекциялары.

10 Берілу факторлары: Ауа-тамшылы (аэрозольды) Сулы-алиментарлы. Тұрмыстық-қатынастық. Жарақаттан кейінгі инфекция. Басқа формалары

12 Артифициальді залалданудан қорғанудың профилактикасы бір рет қолданылатын құралдарды қолдану стоматологиялық орындардың жұмысын бақылау ЦСО жүйесін кеңейту және олардың жұмысын бақылауды күшейту қан құю станцияларында жаңа жоғары сезімтал диагностика әдістерін енгізу эндоскопиялық бөлімшілердің жұмысын қатаң бақылауға алу плазма мен қанның басқа компоненттерін тек ең керекті жағдайда ғана құю хирургиялық практикаға аз травмалық техникаларды енгізу

14 АІИ профилактикасының жалпы шарттары: адамдарды егу схемасы және көрсеткіштері бойынша вакцинациялау күйген ауруларға-Pseudomonas aerudinosa-ға қарсы вакцинациялау қажетті диета эубиотиктер мен тактериофагтарды қолдану

15 АІИ ауруларының деңгейін төмендету профилактикасы келесі жолдармен іске асады: диспансерлік бақылау кезінде АІИ анықтау және тіркеу әртүрлі типті стацинарларда қауіпті топтарды және қауіпті факторларды анықтау АІИ ауруларының эпидемиологиялық анализін жүргізу медициналық жұмысшылардың спецификалық профилактикасын жүргізу

17 Қорытынды Медицина қызмекерлерін вакцинациялаудың инфекцияның алдын алуда орны ерекше: мысалы гепатит В, қызылша, эпидемиялық паротит, қызамық, полиомиелит, іш сүзегі сияқты сырқаттарға қарсы вакцинацияны медицина қызметкерлері толықтай жоспарлы түрде алу керек. Қызметкердің тазалығы. күнделікті жұмыстан шығарда душқа не ваннаға жуынуы,шаш пен тырнағының жинақылығы, халатының тазалығы, маскалық тәртіпті ұстану, жөтелу не түшкіру кезінде басын адамнан басқа жаққа қаратуы, әжетханаға барғаннан кейін қолын жуу сияқты күнделікті әдеттерді жадыда сақтау керек.

Слайды и текст этой презентации

ҚАРАҒАНДЫ МЕМЛЕКЕТТІК МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ

Орындаған: Сейіт А.М.
219 топ ЖМФ
Тексерген:Айтжанова Г.А.

Тақырыбы: Аурухана ішілік инфекциялар қоздырғыштары.

Аурухана ішілік (госпитальді) инфекция.
Этиологиясы.
АИІ -ң ерекшелігі.
Жиі кездесетін аурухана ішілік инфекциялардың назологиялық түрі.
Ауруханаішілік инфекцияның басты себебі.
Микробиологиялық диогностикасы.
Алдын алуы.
Пайдаланған әдебиеттер тізімі.

Аурухана ішілік (госпитальді) инфекция.
Ауруханаішілік немесе нозокомиальді (грек. сөзі nosokomeo- науқасты күту) инфекцияға микробты этиологиялық аурулар жатқызылады, ондай аурулар ауруханаға келген науқастарда немесе емделуге келетіндерге, не жұмыс кезінде жұқтырып алатын аурухана қызметкерлерінде пайда болады. АІИ емдеу орындарында кеңінен таралған және денсаулық сақтау орнына өте күрделі мәселе болып отыр. Мұның барлығы (яғни осындай инфекциялар) негізгі аурулар ағымын тездетіп, науқас өміріне қауіп тудырып, госпитальдегі науқастардың емделу уақытын ұзартады және улкен қосымша экономикалық дағдарысқа әкеліп соғады. Ресейде ауруханаішілік инфекциядан 2млн адам зардап шегеді, олардан жазылу 15%-ы құрайды. Әртүрлі Европа елдерінде госпитальді инфекция жиілігі 6%-дан 27%-ға дейін құрайды, АҚШ-та 7-8%, жыл сайын экономика тигізетін кесірі бірнеше милиард долларға әкеліп соғады.

Этиологиясы.
АІИ қоздырғышы болып әртүрлі бактерия, вирустар саңырауқұлақтар және қарапайымдылар өкілдері болып табылады. Алайда жетекші болып патогенді және шартты патогенді есебінде бактериялар табылады. Олардың тізімі өте ауқымды. Олардың ішіне стафилакокктардың бірнеше түрі: Staphylococcus aureus және S.epidermitidis, стрептакокктар -А, В, С, Д, F, G серотоп, пептострептококктар, Neisseriaceae тұқымдастығының өкілдері (нейссери, мараксела, кингелла) Enterobacterioceae тұқымдастығы (ішек таяқшасы, клебсиелла, сальмонелла, шигелла т.б) микоплазмалар, бактероидтар, фузобактерия, клостридиялар және т.б. Саңырауқұлақтардың ішінде ең жиі кездесетін АІИ қоздырғышы Candida туыстасының өкілі сонымен бірге пневмацистер. Ал вирустардың ішінде: ортомиксовирустар, аденовиррустар, гепатит В, С, Д вирустары, энтеровирустар.

АІИ болып бактериялар табылады. Олар шартты патогенді кейде патогенді емес те түрі болады. Ал энтерококктар жарақат инфекцияларының қоздырғышы болып табылады, ол әртүрлі іріңді хирургиялық аурулар, босанушылар және гинекологиялық науқастарда іріңді асқынулар тудырады. Энтерококктар сепсис, эндокардит тудырады, бүйрек және несеп жолдарын инфицирлейді жаңа туған нәрестелер ауруларының этиологиясында маңызды роль атқара

АИІ -ң ерекшелігі келесі жағдайлармен анықталады.
1. Негізгі ауруға қосылады нәрестелері бірінші зақымдайды.
2. Госпитальді инфекцияның қатаң этиологиясы жоқ. Қолайлы жағдайда госпитальді инфекцияны патогенді немесе шартты патогенді микроорганизм тудырады.
3. Госпитальді инфекция қоздырғышы болып шартты патогенді бактерия болып табылады, алайда оның әсері микроорганизм иммунитетіне байланысты. Оппортунистік инфекция деп-иммунореактиві төмен адамдарда (иммунитет қажеттілік) шартты немесе әлсіз патогенді микроорганизмдер тудыратын ауруды айтады.
4. Госпитальді инфекцияның патогенезімен клиникалық көрінісі өзгеше. Көтерілген жағдайлар бойынша жұқтыру жолдарын патогенезімен клиникалық көрінісіне қарай келесі топтарға бөледі.
1) Септицемиялар мен бактериемиялар. Олардың жиі қоздырғыштары- алтын және эпидермиальді стафилакокктар, протей, ішек таяқшасы, клабсиелалар, энтеробактериялар, псевдоинадалар, серациялар, бактериоидтар, стрептакокктар, саңырауқұлақтар, кандидалар және т.б.
2) Іріңді -қабыну инфекциялар: жедел және созылмалы; жергілікті әр түрлі орындардан және генерализирленген.
3. Жарақат және күйік инфекциялар. Жарақат инфекциялары эндогенді және экзогенді қасиетке ие болуы мүмкін.

4. Тыныс алу жолдарының аурулары: Олар ренит, фаринит, конъюктивит, бронхит, бронхиолит, пневмония, өкпенің абцессі-және гангренасы ретінде дамуы мүмкін. Қоздырғыштары болып: реновирустар, короновирустар, аденовирус, парамиксовирустар және т.б вирустар, пневмакокктар,инфлюэнц таяқшалары, микоплазмалар болып табылады.
5. Урогенитальді инфекциялар-пиелонефрит, уретрит, гломерунонефрит және т.б. Осы инфекцияның ең ауыр түрі уро сепсис табылады. Қоздырғыштары әртүрлі серотоптардың стрептококктары, стафилакокктар және грам (-) таяқшалар (протей, көкіріңді таяқшалар, ішек таяқшалары т.б ).
6. Жедел ішек инфекциялары: Олар тағам интаксикация, токсико инфекция немесе тағам инфекция қасиеттеріне ие болуы мүмкін.
Эпидемиология жағынан оларды 3 топқа бөлуге болады.
1) Сальмонеллездар аурухана орындарындағы тағамдардың пайда болады (құс өнімдер, жұмыртқа, сүт өнімдері).
2) Егер аурухана қызметкері немесе науқастардың арасында бактерия тасымалдаушылар кездессе онда жұғу жолы-контакты-тұрмыстық жол болып табылады.
3) Ауру сұйық дәрі-дәрмектерді пероральді қолданумен байланысты. Оңдай жағдай ерте жастағы балаларға арналған ауруханаларда байқалады, мысалы сауылған төс сүтінің сальмонелламен жұқтырылуы барлық жаңа туылған нәрестелерге жұғуы мүмкін.
7. Пострансфузиоонды инфекция. Бұл ауру егу кезінде стерильденбеген шприц (инелер) қолданған кезде тууы мүмкін. Осындай жолмен ВИЧ-ң В,С,Д гепатитінің, цитомегаловирустармен, эпидермиальді стафилакокктар мен жұғу байқалады. Осындай нәтижеге алып келетін - донарлық қан құйю.
8. АІИ тобына жататын ерекше ауру түріне: тез әсер ететін антибиотиктермен ұзақ қолдануда жатады.

Жиі кездесетін аурухана ішілік инфекциялардың назологиялық түрі

Ауруханаішілік инфекцияның басты себебі:
Аурухана ішілік инфекция тек өзінің палиэтиологиясымен ғана емес, сонымен қатар оның таралуына әкелетің көптеген себептермен сипатталады. Ең бастысына мыналарды жатқызуға болады:
1. Дәріге тұрақтылығымен веруленттілік қасиеті бар стафилакокк пен грам (-) бактериялардың аурухана мекемесінде пішінделуімен табиғи инекциясы.
2. Медицина қызметкерлерінің арасындағы, әрдайым патогенді стафилакоккты және басқа бактерияларды тасымалдаушы хирургиялық және босану бөлмеріндегі қоздырғыштардың пішінделуі.
3. Асептика принципінің бұзылуы: стерильденбеген құралдарды қолдану, бір реттік инелердің жетіспеушілігі.
4. Дайын дәрігерлердің түрлерін, антисептиктерді дезинфектанттарды қолдану, олардың көбі әртүрлі бактериялармен саңырауқұлақтармен бүлінуі мүмкін, ……… оппортунистикалық инфекцияны тудырады.
5. Аурухана ішіндегі санитарлы-гигиеналық режімінің бұзылуы, әсіресе тағаммен байланысты операция бөлмесіндегі ауаның тазалығы, тоңу бөлмесі, реанимация және жеке гигиенаның сақталмауымен байланысты.
6. Емдеу орнына, вирустың кіруі;олар жедел респираторлы және жедел ішек ауруларының қоздырғышы болып табылады.
7. Аурухана ішінде бактерия тасымалдаушылардың немесе жасырын түрде болатын инфекциялық ауруы бар науқастардан пайда болады.
8. Расиональді антибиотикті және химиотерапия принціпінің бұзылуы және дәріге тұрақты патогенді және шартты патогенді бактериялардың таралуын қадағалаудың шектен шығуы.

Микробиологиялық диогностикасы.
Әртүрлі қоздырғыштарға байланысты зерттеу әдісі де әртүрлі болады. Іріңді қабыну аурулары кезіңдегі бактериалогиялық диогностикада стафилакокктың басқа грам (-) бактериялармен арлас көрінуі мүмкін. Шартты патогенді бактерия тудырған тыныс алу жолы зақымдалған науқастың қақырығын зерттеген кезде нағыз қоздырғыштың 1мл-гі концентрациясы 105-106 клеткаларын құрайды. Оны зерттеу үшін әртүрлі қоректі орталарға зерттеу материалдарын егуді жүргізу керек. Белгілі бір түрге жататын бактериялардың бөлінуі бактериологиялық диогностика жұмысын жеңілдетеді. Шартты-патогенді бөлінуі кезіңде бактериалогиялық диогностиканы серологиялық зерттеумен ұштастыру керек. Әр түрлі серологиялық реакциялар науқас қанының құрамында арнайы (спецификалық) антигендердің пайда болуын қамтамассыз етеді, ауруға антигеннің табылуы диогноз қоюды жеңілдетеді.

Алдын алуы.
АІИ ескеру үшін және олармен күресу эпидемиялогиялық өңдеуді және қадағалауды қажет етеді. Оның приціпі болып: патологиялық процестің орналасу орның анықтау веруленттілік дәржесін, антибиотикке деген әсері. Емдеу орындарындағы госпитальді штамдар циркуляциясын қадағалау.

Аурухана ішілік инфекция (немесе нозокомиальды, госпитальды) –дегеніміз бұл науқастың ауруханада емделуі барысында өз сырқатынан басқа сырқатты жұқтырып алуы. Көбінесе үш тәуліктен аса мерзімде дамыса немесе ауруханадан шыққан соңғы үш тәулік бойында байқалса бұл ауруханаішілік инфекция ретінде қарастырылады.Медициналық қызметкері жұмыс істеу барысында қадай да бір жұқпалы аурумен ауырып қалуы (кәсібіне байланысты) да осы топқа жатады. Науқас ТЕК ауруханада ғана емес сонымен қатар басқа да емдеу мекемелеріне ем алу немесе тексерілу мақсатыменбаруы кезінде ауруханаішілік инфекцияны жұқтырып алуы мүмкін.

Аурухана ішілік инфекция этиологиясы АІИ-ны шақыратын қоздырғыштар саны 300-ден артық, олардың құрамына патогенді және шартты патогенді флоралар кіреді. Ең жиі кездесетін АІИ-ларға жатады: Грам оң коккты флора:Стафилококктар (алтын, эпидермальды), Стрептококктар (пиогенді, энтерококк, пневмония шақыратын). Грам теріс таяқшалар: энтеробактер туыстығы және көк іріңді таяқша. Шартты патогенді және патогенді саңырауқұлақтар: ашытқы тәрізді кандида, терең микоздардың қоздырғыштары. Вирустар: жай герпес (ұшық) және жел шешек қоздырғышы, аденовирустар, тұмау, парагрипп, паротит, РС-инфекция, энтеровирустар, риновирустар, ротавирустар, т.б. инфекциялар.

Аурухана ішілік инфекция көзі: Ұзақ уақыт тасымалдаушы болған және сырқаттардың жасырын түрімен ауырып жүрген медицина қызметкері Стационарда ұзақ уақыт емделіп жатқан науқастар. Олар өте төзімді АІИ штаммының тасымалдаушысы болады.

АІИ-ның берілу жолдары мен факторлары -Ауа-тамшылы (аэрозольды) Сулы-алиментарлы. Тұрмыстық-қатынастық. Жарақаттан кейінгі инфекция. Басқа формалары.

Аурухана ішілік инфекцияны алдын алу.Медицина қызмекерлерін вакцинациялаудың инфекцияның алдын алуда орны ерекше: мысалы гепатит В, қызылша, эпидемиялық паротит, қызамық, полиомиелит, іш сүзегі сияқты сырқаттарға қарсы вакцинацияны медицина қызметкерлері толықтай жоспарлы түрде алу керек. Қызметкердің тазалығы. күнделікті жұмыстан шығарда душқа не ваннаға жуынуы,шаш пен тырнағының жинақылығы, халатының тазалығы, маскалық тәртіпті ұстану, жөтелу не түшкіру кезінде басын адамнан басқа жаққа қаратуы, әжетханаға барғаннан кейін қолын жуу сияқты күнделікті әдеттерді жадыда сақтау керек.

ҚызылшаВирусы. Тукымдастыгы:Paramyxoviridae.Тукымдастыкшасы:Paramyxovirinae.Туыстастыгы: Morbillivirus.

Антигендик касиети:Вирионнын диам-150,250нм.Вирус геномы-бир жипшели,фрагменттелмеген,минус-жипти РНК.Акуыздары:нуклеокапсидтік,матрикстік,беткейлік гемаглютинин,қосу-біріктіру акуызы фермент-гемолизин.Геммаглютинациялык жане гемолитикалык белсенділігі бар,нейраминидаза жок.Серотиптері аныкталмаган.

Дакылдандыру:Адамдардын эмбрионынан жане маймылдардын буйрегинен дайындалган бириншілік жасуша дакылдарына,ауыспалы жасуша дакылдарына жуктырып өсіп өндіреді.ЦПӘ симпластар пайда болумен көрініс береді,жане де цитоплазматикалык,ядроішілік косындылар пайда болады.

Резистенттілігі:Корш ортада узак сактала алмайды.Болмелик температурада 3-4 сагаттан кейин жойылады.УК,кун саулесинен жылдам олед.

Эпидемиологиясы:Тек кана адамдар ауырады.Тәжірибелік жағдайда зерттеу ушин маймылдарга жуктырады.Антропонозды жукпалы ауру.Көбінесе 4-5 жастагы балалар ауырады.Жугу жолы-ауалы тамшылы,сирек жанасу аркылы.

Патогенезі: Жоғарғы тыныс алу жолдарының жане коздін шырышты кабаты аркылы енеді,лимфа туйиндеріне барады.Алғашкы репродукциялануы мурын-жуткыншак жане жогаргы тыныс алу жолдарынын шырышты кабатынын эпителиялык жасушаларында аткарылады.Содан кейин канга тусип,кантамыр капиллярларын закымдайды.Осыдан бортпе пайда болады.

Клиникалык көріністері:Жасырын кезені 8-15 кун.3-4 кундері шырышты кабаттарда жане теріде туйиншекті-тандакты бортпелер пайда болады.Бөртпе жогарыдан томен карай тарала бастайды:алдымен бетте,мандайда,кулактын артында.

Диагноз кою :Зерттеу ушин:мурын,жуткыншак шайындысы,кан,несеп.Вирусологиялык әдіс,экспресс диагноз кою:ИФР.

Алдын-алу:Вакцинала колданылады.

Паротит вирусы

Тукыдастыгы:Paramyxoviridae.Тукымдастыкшасы:Paramyxovirinae.Туыстастыгы:.Rubulsvirus.

Антигендік касиеті:Сфера пішінді,диам-150-200нм.Сыртында тікенекшелері бар кабыкшасы болады.Нейраминидазалык жане симпласт тузуші белсенділігі бар 1 серотиптен турады.

Дақылдандыру:Жасуша дакылдарына тауык эмбрионына жуктырады.

Резистенттілігі:Корш ортага төзімділі жоғары емес.Оте жукпалы антропонозды инфекция.Инф көзі-ауру адам.Ауалы-тамшылы,кейде сілейкемен ластанган турмыстык заттар аркылы жұғу ыктимал.

Патогенезі:кіру какпасы:жогары тыныс алу жолдары.Алгашкы репродукциялануы мурын-жуткыншактын эпителиялык жасушаларында жане шыкшыт бездерінде журеді.Содан кейин канга туседі.Ер балаларда орхит дамып,бедеулікке акелуи мумкин.

Клиникалык коріністері:Жасырын кезені-14-21 кун.температуранын котерілуімен,бас аурумен басталады.кейде сілекей бездерінде де кабыну дамиды.Ен жиі кездесетін аскынулар-менингит,панкреатит.Имунитеті:Туракты калыптасады.

Диагноз кою:Зерттеу заттары-сілекей,жулын суыктыгы,ликвор,несеп.серологиялык диагноз кою:ИФТ,КБР,ГАТРүЕмдеуі:Спецификалык иммунды глобулин колдану.

Алдын алу:Вакцина енгу аркылы.

Шешек вирусын

Ағзаның жалпы зақымдалуымен және тері мен шырышты қабаттардың ауқымды бөртпесімен сипатталатын ,аса қауіпті жоғары қатынастық ауру тудырады.

Табиғи шешек вирусы – ДНҚ- лы.

ORTHOPOXVIRUS туыстығына жатады.

ҚАСИЕТТЕРІ:Табиғи шешек вирусы ең ірі вирус,дөңгеленген бұрыштары бар кірпікше ұқсас пішіні бар. Вирион гантель тәрәзді пішіні бар жүрекшеден,екі бүйір денелерден , үш қабатты сыртқы қабықшадан тұрады.Құрамында сызықты екі жіпшелі ДНҚ, ферменттер,30 аса құрылымдық нәруыздар, липидтер мен көмірсулар бар.

Вирус құрамында бірнеше антиген бар. Олар: нуклеопротейдті, ерігіш, гемагглютинин. Вирустар хронионаллантоисты қабықшада ақ тығыз түйіндақтар түзе отырып ,тауық эмбрионында жақсы көбеді. Қоршаған ортаға тұрақты болады. Эфир және де басқа май еріткіштеріне сезімталдығы жок. Дезинфекциялық заттар, 100C температурада бірнеше сағаттан кейін жойылады.

ПАТОГЕНЕЗІ Ж/Е КЛИН.БЕЛГІЛЕРІ:Ш.вир тыныс алу жолдарының шырышты қабығы арқылы сирек зақымдалған тері арқылы ағзаға түседі.Регионарлы лимфа түйіндерінде көбейіп, қанға өтіп қысқа мерзімге верусемияны тудырады. Вир көбеюі лимфа түйіндерінде жүреді, қанға көп мөлшерде түсіп ағзаның әртүрлі жүйелерін зақымдайды.Жасырын кезеңі 8-18 тәулікке дейін. Жедал басталады, дене температурасы көтеріледі, баспен белдің ауырсынуы, бөртпелердің пайда болуымен сипатталады. Бөртпелердің ерекшелігі алғашқы кезеңде макула папулаға айналады, кейін везикула және пустула пайда болады. Олар құрғағанда қабыршаққа айналады. Қабыршақтар ауырлығына байланысты: ауыр түрі, орташа ауырлығы және жеңіл түрі деп бөлінеді. Ауыр түрі 100%, орташа ауыр түрі20-40% , жеңіл түрі1-2% өлімге алкеледі.Жеңіл түрәне вариолоид жатады.Вариолоид: қызбасыз, бөртпелердің аздығымен немесе шықпауымен , пустула болмауымен сипатталады.

ДИАГНОСТИКА:Зерттеуге:тері мен шырышты қабықтың бөрпелерінің бөлінулері, мұрын жұтқыншақ бөлінулері, қан, өкпенің , көкбауырдың бөліктерінен алынады.Эксперсс диагностикасы негізделген: Эл.микроскоп арқылы вир бөлшектерін табу, зақымдалған жасуша ішіндегі ГВАРНЕРИ денешіктерін табу.

Вир.антигенін ИФР,КБР,ПГАР,ИФТ табу.

АЛДЫН АЛУЫ Ж/Е ЕМІ:Емдеуі қазіргі уақытта жүргізілмейді.Вакцина вир құрамында ДНҚ бар. Тірі вакцина қолданылады.

Герпес вирусы

Герпес аса кең таралған, шырышты қабықтарда көпіршікті бөртпелердің шығуымен, қызбалық жағдаймен сипатталатын ауру.

Герпес вирусы – ДНҚ- лы.

SIMPLEXVIRUS туыстығына жатады

ҚАСИЕТТЕРІ:Вириондары сопақша пішінді болады. Құрамында сызықты екі жіпті ДНҚ бар жүрекшеден , гликопротеидті тікен тәрізді липопротеидты қабықшадан тұрады. Вирус ішкі ақуыздар мен сыртқы гликопротеидтермен байланыстағы көптеген антигендерден тұрады.Вирустын екі серологиялық түрі бар: ҚГВ1 және ҚГВ 2

УК сәулелеріне , дизинфекциялық ерт, май еріткіштерге сезімтал.

ПАТОГЕНЕЗІ Ж/Е КЛИН.БЕЛГІЛЕРІ:Клин.көрінісі боцынша алғашқы және қайталама герпес болады. Алғашқы герпес вир ену қақпасы зақымдалған тері, ауыз,көз,мұрын, зәр жыныс жолдары болып табылады,қоздырғыш осы жерлерде көбейеді. Кейін вир лимфа тамырлары арқылы қанға түсіп ,мүшелер мен тіндерге тарады.Алғаш герпестін жасырын кезеңі 6-7 кун.Ару терінің белгілі көлемінде қышу, ашу, қызару, ісіну, кейін сұйықтыққа толы көпершікті бөртпелер пайда болады да ,дене темперетурасының көтерілуі мен жалпы жағдайы бүзылады. Бөртпелер құрғағаннан кейін ол жерде тыртық қалады. Жаңа туған нәрестеледре ауыр күйінде өтіп ,өліммен аяқталуы мүмкін.Алғашқы инф кейін70-90% адамдарда өмір бойы вир тасымалдаушылар болып қалады,ал латентті жағдай жүйке жасушаларының сезімтал ганглияларына сақталады.Соның нәтижесінде суықтағанда, ыстықтағанда, менструальцы циклда, басқа да ауруларда, интоксикация кездерінде психикалық көрініс береді.Қайталама герпеске тері және шырышты қабаттың сол жерінде қайталап шығу құбылысы тән.ҚГВ1 тудырған Кайталама герпес өте жиі ерінде, мұрын,ауыз құысында, көз конъюктивасында орналасқан. ҚГВ 2 нәрестелерде және жыныс жолдарын зақымдайды.

ДИАГНОСТИКАСЫ :Зерттеу материалддары: герпес көпіршіктері, сілекей, қан, жұлын сұйықтығы жатады.Жедел диагностика кезінде бөртпелерден Романовский Гимзе әдесімен , боялған жағынды таңба дайындалады,олардан ядроішілік қосындылары бар көп ядролы алып жасушаларды анықтайды. Осы тұқымдасқа жататын басқа вир анықтау үшін ИФР,ИФТ, РИТ,ПТР қолданады. Серологиялық диагноз ушін КБР,БР,ИФР,ИФТ жүргізіледі.

АЛДЫН АЛУ ЖӘНЕ ЕМДЕЛУ :Кайталама герпестін ауыр түрінде дақылдық герпес вакцинасы көп қолданылады. Ауруды жеңіл түренде емдік мақсат ретінде :виразол, бонафтон, ацикловир, оксолинді, теброфенді майлдар қолданылады, интерферон индукаторларын қолданады.