Сша дар бораи коронавирус

Назаре ба бозёфтҳои охирини олимон дар бораи вируси нав

Воҳимаи паҳншавии коронавирус ҳар рӯз бештар мешавад. Одамоне, ки дар гӯшаҳои гуногуни олам зиндагӣ мекунанд, аз наздик шудани вируси нав ҳушдор медиҳанд.

Тибқи иттилои Созмони Ҷаҳонии Беҳдошт, аз аввали моҳи январ то 28-уми феврал беш аз 83 000 нафар ба коронавирус гирифтор шуда, наздик ба 3000 нафар ба ҳалокат расидаанд.

Нигарониҳо дар Тоҷикистон ҳам садо медиҳанд. Мақомот парвозҳоро ба Чину Эрон муваққатан қатъ карда, масъалаи парвозҳо ба Кобулро баррасӣ доранд. Бо ишора ба сабт шудани як ҳолати гирифторӣ ба вирус дар Афғонистон ва афзоиши шумораи ҳодисаҳои тасдиқшудаи сироят ва фавти мардум аз ин беморӣ дар Эрон.

Дар Узбекистон Маркази мубориза ба зидди коронавирус фаъолият мекунад. Чанд рӯз пеш бо сабаби сар задани коронавирус дар Афғонистон ин Марказ дар ҷаласаи худ пешниҳод кард, ки сарҳад бо Афғонистон муваққатан баста шавад. Вале дар вебсайти Вазорати тандурустии Узбекистон то ҳол маълумот дар бораи он ҷаласаи Маркази мубориза бо коронавирус ва таклифи баста шудани сарҳад нашр нашудааст.

Дар Тоҷикистон, аз ҷамъи 1148 нафаре, ки аз Чин ба кишвар омадаанд ва аз хатари коронавирус ба карантин гирифта шудаанд, беш аз 880 нафарашон (то рӯзи 26-уми феврал) аллакай рухсат шудаанд. Тибқи гузоришҳо, дар байни одамони дар карантинбуда нишонаҳои сирояти коронавирус пайдо нашудаанд.

Оғози паҳншавии коронавирус

Аз моҳи декабри соли 2019, дар Вуҳан як бемории шадиди роҳи нафас, ки тавассути вируси номаълум ба вуҷуд омадааст, зуд ва бо суръати зиёд ба тамоми Чин (Хитой) паҳн шуд. Овозаи ин беморӣ бо суръати зудтаре аз худи беморӣ паҳн мешаванд ва мардумро ба воҳима меоварад. Матбуот ба он таваҷҷуҳи бесобиқа нишон медиҳад.

Рӯзи 23-юми январ раиси Кумитаи ҳолатҳои фавқулодаи Созмони Ҷаҳонии Беҳдошт (СҶБ) эълом дошт, ки пандемия номидани паҳншавии коронавирус ҳанӯз зуд аст, аммо аллакай пас аз ҳафтае, 30-юми январ, СҶБ эълон кард, ки хуруҷи коронавирус як ҳолати фавқулодаи хатар ба сиҳатии ҷомеаи ҷаҳонӣ мебошад.

Созмони Ҷаҳонии Беҳдошт вируси навро "COVID-19" ном дод ва аз олимон ва мутахассисон даъват кард, то давои ин вируси марговарро ҳарчи зудтар пайдо кунанд.

Вируси нав аз одам ба одам мегузарад ва суръати паҳншавии он назар ба зукоми оддии мавсимӣ тезтар аст.

Коронавирус барои бизнес ва саноат мушкилоти зиёдеро ба бор овард. Бозорҳои саҳомӣ пас аз паҳн шудани вируси нав ба берун аз Чин хеле коҳиш ёфтаанд.

Одамон аз мулоқот, сафари корӣ ва тафреҳӣ худдорӣ мекунанд. Бо мақсади пешгирии паҳншавии вируси нав, сиёсатмадорон ҳолатҳои фавқулода эълон намуда, ҳалли дигар масъалаҳои мубрамро ба қафо гузоштаанд. Мақомоти кишварҳо чорабиниҳои оммавӣ ва маҷлисҳоро бозмедоранд, донишгоҳҳо ва семинарҳо, мактабҳо ва кӯдакистонҳо, осорхонаҳо, тарабхонаҳо, корхонаҳо ва муассисаҳои давлатӣ баста мешаванд.

Роҳбандон ва давраи хоби вирус

Сарҳади кишварҳо баста мешаванд, шаҳрҳои хурду бузург дар муҳосира мемонанд. На танҳо дар Хитой, балки дар кишварҳои дигари ҷаҳон дарвозаи баъзе шаҳрҳо, ки дар он ҷо авҷи коронавирус ба амал омадааст, пурра баста шудаанд. Рӯзи якшанбе (23-юми феврал) дар Итолиё пас аз тасдиқи он ки ба 133 нафар вируси COVID-19 сироят кардааст ва ҳашт нафари онҳо, ки синнашон аз 77 боло буд, аз ин беморӣ фавтиданд, 10 шаҳр бо аҳолии тақрибан 50,000 нафар пурра баста шуданд.

Созмони Ҷаҳонии Беҳдошт ва сиёсатмадорон дар сатҳи болотарин вохӯриҳо баргузор мекунанд ва даъват мекунанд, ки барои боздошти паҳншавии вируси хатарнок "иқдоми бесобиқа" гузошта шаванд. Масалан, мақомоти Исроил дастурҳоро "барои исроилиёне, ки ба ватан бармегарданд" таҳия кардаанд ва сиёсатмадорон талаб мекунанд, "ин дастурҳо қатъан риоя карда шаванд."

Тибқи як таҳқиқоти Чжонг Наншан – роҳбари гурӯҳи коршиносон, ки аз ҷониби ҳукумати Чин таъин шудааст ва назорати хуруҷи коронавирусро ба ӯҳда дорад, давраи миёнаи исоби (инкубатсияи) коронавирус танҳо се рӯз аст. Натиҷаҳои таҳқиқоти охирини нашршуда нишон доданд, ки танҳо дар баъзе ҳолатҳо давраи исоб барои коронавируси нав метавонад то ба 24 рӯз бирасад. Аз ин рӯ, дароз кардани мӯҳлати инҳисор (карантин) барои шахсони гумонбар ба ин беморӣ лозим нест.

Натиҷаҳои ба дастовардаи олимон барои роҳнамоии амалияи барқарор кардани мӯҳлати инҳисор барои қатъи иртиботи наздик бо беморони сироятшудаи коронавируси COVID-19 истифода мешаванд.

Вақте кас вирус мегирад

Олимон даъво доранд, ки COVID-19 ба истилоҳ, ҷияни коронавирусҳои қаблии SARS ва MERS⁠ мебошад, ки ҳамаашон аз зоти коронавирусҳои зоонотикӣ ҳастанд, яъне онҳое, ки аз ҳайвонот ба одам гузаштаанд.

Оид ба он ки COVID-19 чӣ гуна дар тани инсон амал мекунад ва ба он зарар меорад, олимон то ҳол ҷавоби дақиқ надодаанд. Ягона чизи то ҳол маълум он аст, ки коронавируси COVID-19 ба монанди коронавирусҳои SARS ва MERS шадидан зарарнок аст. Ба монанди дигар бемориҳои роҳи нафас COVID-19 дар бадани инсон "тӯфон" ва "оташ" барпо мекунад ва он на танҳо ба шуш, балки ба ҷигар, гурдаҳо, испурч ва узвҳои дигари ҳаётии бадан таъсир мерасонад.

Беморон метавонанд табларза ва сулфа дошта бошанд, ки баъдан варами шуш ё бадтар аз онро ба бор меоваранд.

Анна Сук-Фонг Лок, муовини декани маркази таҳқиқоти бемориҳои Мактаби Пизишкии Донишгоҳи Мичиган ва собиқ президенти Созмони Амрико оид ба омӯзиши бемориҳои ҷигар шарҳ медиҳад, ки ба монанди зукоми муқаррарӣ, ҳама коронавирусҳо (ҳам SARS ва MERS ва ҳам COVID-19) бемориҳои роҳи нафас мебошанд ва маркази ҳамлаи онҳо шуши инсон аст. Одатан онҳо ҳангоми сулфа ё атсазании шахсе паҳн мешаванд. Дар чунин ҳолат қатрачаҳои сулфа ва ё атсаи ин шахс дар ҳаво паҳн мешавад ва метавонад вирусро ба ҳар одами бо ин шахс дар тамоси наздик буда, бирасонад.

Се марҳилаи марговар

Аммо дар ҳақиқат вақте ки ин коронавируси нав ба инсон сироят мекунад, ба узви бадани инсон чӣ мегузарад?

Ба гуфти олимон, беморӣ одатан дар се марҳила ба шуш таъсир мерасонад:

• нусхабардории вирус
• фаъолияти аз ҳад зиёди низоми масуният (низоми иммун)
• вайрон шудани шуш

На ҳама беморон аз ин се марҳила мегузаранд. Дар асл, танҳо 25 дарсади беморони ба вируси роҳҳои нафас сироятшуда аз норасоии шадиди кори шуш азият мекашанд. Монанд ба ин, тибқи маълумоти пешакӣ, 82 фоизи ҳолатҳои сироят ба вируси COVID-19 нишонаҳои сабуки бемориро ба бор меоваранд, ҳолатҳои боқимонда ҷиддӣ ё хатарнок мебошанд.

Дар рӯзҳои аввали сироят коронавируси нав ба ҳуҷайраҳои шуши одам зуд ворид мешавад. Ин ҳуҷайраҳои шуш дар ду намуд пайдо ҳастанд: онҳое, ки луоб ба вуҷуд меоранд ва онҳое, ки дорои пашми ба мӯй мубаддалгардида мебошанд, ки ин пашмакҳо мижача ном гирифтаанд. Луоб бофтаи шушро аз микроорганизмҳои зарарнок муҳофизат мекунад ва шуши моро намемонад хушк шавад. Ҳуҷайраҳои мижачаҳо бошад дар атрофи луоб давр мезананд ва тамоми кӯшишҳоро ба харҷ медиҳанд, то луобро аз хошоке ба монанди гард ё вирус ва дигар ғализиҳо тоза нигоҳ доранд.

Мэттю Фриман, як профессори Мактаби тиббии Донишгоҳи Мэриленд, ки коронавирусҳои зарароварро меомӯзад, шарҳ медиҳад, ки "коронавируси SARS куштани ҳуҷайраҳои мижачаҳоро дӯст медошт ва ба ин восита роҳҳои нафаскашии беморро бо хошок ва моеъ пур мекард. Фриман бар он аст, ки коронавируси нав ҳам худи ҳамин гуна амалро ба бор меоварад". Мэттю Фриман барои он ба ин хулоса мерасад, ки таҳқиқоти пешакии вируси COVID-19 нишон доданд, беморони зиёде ба варами ҳарду шуш гирифтор мешаванд ва нишонаҳои монанди тангии нафаскаширо доранд.

Маҳз аз ҳамин вақт марҳилаи дувуми таъсири зарарноки вируси COVID-19 шуруъ мешавад, ки дар ин марҳила низоми масунияти бадани мо кори худро оғоз мекунад. Ҳангоми ҳузури ҳамлаи вирусӣ узвҳои дохилии бадани мо барои мубориза бо ин беморӣ фаъол мешаванд ва шушро бо ҳуҷайраҳои масуниятӣ (иммунӣ) пур мекунанд, то вайроншавии шушро пешгирӣ, барканор ва бофтаи шушро барқарор кунанд.

Бо фаъолияти дурусти низоми масуният, ин раванди илтиҳоб ба таври қатъӣ танзим карда мешавад ва кори он танҳо бо минтақаҳои сироятшуда маҳдуд мешавад. Аммо вақте низоми масунияти мо вайрон мешавад, ин ҳуҷайраҳои масуниятӣ дар роҳи худ ҳама чизро, аз ҷумла бофтаҳои солими узвҳои бадани моро мекушанд. Шушҳои мо боз ҳам чиркинтар мешаванд ва варами онҳо шадидтар мешавад.

"Ҳамин тавр, аз аксуламали низоми масуният (ҳангоми сирояти коронавирус), мо зарари бештар мебинем, на камтар", -- мегӯяд профессор Мэттю Фриман.

Дар марҳилаи саввум зарари коронавирус ба шуш торафт меафзояд, ки метавонад ба камбуд ё истоди кори шуш оварда расонад. Дар ин ҳолат, ҳатто агар он ҳолат марговар ҳам набошад ва баъзе беморон зинда монанд, ба шуш осеби сахт мерасад. Мисли вируси SARS, коронавируси нав дар шуши зарардида сӯрохиҳоро ба вуҷуд меорад, ки онҳо "намуди сӯрохиҳои асали мумдор"-ро доранд. Олимон чунин меҳисобанд, ки ин сӯрохиҳои "мисли асали мумдор" эҳтимол аз ҷониби аксуламали аз ҳад зиёди низоми масуниятии мо ба вуҷуд меоянд, ки натиҷаи он аксуламал бояд ҷароҳатҳое бошанд, то шушро аз вирус ҳифз намоянд ва мустаҳкам нигоҳ доранд.

Дар ҳолати вориди чунин тағйирот ба шуш, ба шуши беморон аксар вақт вентиляторҳо мегузоранд, то нафаскашии онҳоро осонтар гардад.

Дар баробари он, чунин варами шуш ба мембранаҳои байни халтаҳои нафас ва рагҳои хунгузар таъсир мерасонад ва онҳоро шаффофтар мегардонанд. Ин ҳол боиси бо моеъ пур шудани шуш мегардад, ки ба қобилияти он ба пур кардани хун бо оксиген таъсири бад мерасонад. "Дар ҳолатҳои вазнин аксар вақт шумо шуши худро бо моеъ пур мекунед ва бинобар ин нафас гирифта наметавонед," -- хулоса мебарорад профессор Мэттю Фриман ва меафзояд, "ҳамин тавр одамон мемиранд." ⁠

Рахна дар узвҳои дигари бадан

Вақте ки коронавирус ба бадани мо дохил мешавад, он дар тарафи берунии ҳуҷайраҳои инсон ҳуҷайраҳоеро меҷӯяд, ки дарвозаҳои дӯстдоштаашро доранд: яъне - сафедаҳоеро, ки ретсепторҳо ном доранд. Агар вирус дар ҳуҷайра ретсепторҳои мувофиқро пайдо кунад, вай метавонад ба он ҳамла кунад.

Ба гуфтаи Анна Сук-Фонг Лок (муовини декан оид ба тадқиқоти бемориҳо дар Мактаби Пизишкии Донишгоҳи Мичиган ва президенти собиқи Созмони Амрико оид ба омӯзиши бемориҳои ҷигар), баъзе вирусҳо "ҳангоми интихоби дарҳои ворид шуданашон хосияти хурдагирӣ доранд, аммо дигарон каме бадахлоқтар ҳастанд ва метавонанд ба осонӣ ба ҳамаи намудҳои ҳуҷайраҳо ворид шаванд."

Аммо, ин аслан нишонаи он нест, ки худи вирус дар тамоми бадан паҳн мешавад, – мегӯяд Ангела Расмуссен, муҳаққиқи вирус ва пажӯҳишгари Мактаби тандурустии ҷамъиятии Колумбия.

Тибқи назари муҳаққиқи ахирӣ, ин ҳолат метавонад як тундбоди оддии ситокинҳо бошад, яъне сафедаҳое, ки низоми масуният онҳоро ҳамчун нишонҳои амали худ истифода мекунад. Ситокинҳо ҳуҷайраҳои масуниятиро ба макони сироят ҷалб мекунанд. Сипас ҳуҷайраҳои иммунӣ бофтаи зарардидаи баданро мекушанд, то қисмҳои дигари аъзои баданро эмин нигах доранд. Мо ба низоми масуниятии худ такя карда, дар муқобили таҳдидҳо ором монданро интихоб мекунем. "Аммо дар вақти сирояти беназорати коронавирус, низоми масуният цитокинҳоро бидуни ҳеҷгуна танзим ба шуш ворид мекунад" - шарҳ медиҳад Ангела Расмуссен.

Ҳамин тариқ, таъсири сирояти коронавирус берун аз шуш паҳн мешавад. Тӯфони ситокинӣ илтиҳобро ба вуҷуд меорад, ки рагҳои хунгузарро дар шуш суст намуда, маҷбур мекунад, ки моеъ ба халтаҳои шуш ворид шавад." Дар асл, рагҳои хунгузаратон худашон хун мерезанд", – мегӯяд Ангела Расмуссен. "Тӯфон ба низоми гардиши хуни шумо ворид мешавад ва барои якчанд узвҳои низомиатон мушкилот эҷод мекунад ва аз ин ҳол дигар ҳама чиз метавонад ҳоли бадтареро пайдо кунад."

Олимон то ҳоло дақиқ намедонанд, ки чаро баъзе беморон дар ҳолати сирояти коронавирус мушкилии бемориҳои берун аз шушро аз сар мегузаронанд, аммо сабаби он метавонад ба бемориҳои аслӣ, ба монанди бемории қалб ё диабет вобаста бошад.

Ҳомила ва коронавирус?

Дар маҷаллаҳои тиббӣ аллакай дар бораи таҳқиқоти сар задани вируси нави COVID-19 мақолаҳои зиёде чоп шудаанд. Аммо, ба гуфтаи Ангела Расмуссен, дар асл "фаҳмидани ҳамаи ин маълумот, фаҳмидани он ки кадоме аз ин маълумот воқеият асту кадомаш "обфурӯшист", мушкил аст".

Масалан, ҳафтаи гузашта духтурони беморхонаи Вуҳан хабар доданд, ки ду кӯдак дар бораи сирояти коронавирус натиҷаи мусбат нишон доданд ва яке аз онҳо пас аз 30 соати таваллуд шуданаш. Табиист, ки сарлавҳаи ин мақолаи нигаронкунанда зуд дар шабакаҳои хабарии зиёде паҳн гашт, зеро суоле ба миён овардааст, ки оё занони ҳомила метавонанд кӯдакони таваллуднашударо дар батни худ сироят кунанд ва ё ки ин беморӣ мумкин аст ҳангоми таваллуд ва ё тавассути шири сина сар зада бошад?

Қаблан, бо вуҷуди он ки занони ҳомила ба коронавирусҳои SARS ё MERS сироят ёфта буданд, ягон холати гузаштани ин вирусҳо аз модар ба кӯдак сабт нашуда буд. Ангела Расмуссен мегӯяд: "Ғайр аз он, дигар роҳҳое ҳастанд, ки кӯдаки навзод метавонад коронавирусро пайдо кунад. Масалан, дар ҳолати фавқулода ҳангоми таваллуд дар беморхонаи пур аз беморони сироятшуда."

Дар асл, натиҷаи як пажӯҳиши нав, ки рӯзи панҷшанбеи гузашта дар Лансет нашр шудааст, далелҳои пешакӣ меоварад, ки коронавирус аз модар ба кӯдак интиқол дода намешавад. Дар гузориши худ муҳаққиқон навиштаанд, онҳо нӯҳ занро дар Вуҳан мушоҳида кардаанд, ки мубталои вируси COVID-19 буданд. Баъзе занон бо душвориҳо дучор мешуданд, аммо ҳама ҳолатҳо боис ба таваллуди зинда ва бе далелҳои интиқоли вируси нав буданд. Гарчанде ки ин таҳқиқот имкони интиқоли вирусро дар давраи ҳомила будан пурра истисно намекунад, аммо зарурати эҳтиётнигорӣ дар мубоҳисаҳо дар бораи ин беморӣ таъкид карда мешавад.

Ангела Расмуссен мегӯяд, "пеш аз он ки шумо дар бораи воқеият будани рӯйдоде сухан мегӯед, бояд дар даст далелҳои қатъӣ дошта бошед ва ҳатман пеш аз ворид кардани тағйирот ба усули табобат ё аз нуқтаи назари дахолат ба сиёсати давлатӣ далелҳои қатъӣ бояд вуҷуд дошта бошанд".

Чӣ бояд кард?

Созмони Ҷаҳонии Беҳдошт барои пешгирии сироят ба коронавируси нав тавсияҳое омода кардааст.

Бо мақсади муҳофизат кардани худ ва дигарон аз сирояти вирус, Созмони Ҷаҳонии Беҳдошт риояи оддитарин қоидаҳои беҳдоштро тавсия медиҳад. Бояд зуд–зуд дастҳои чиркиншударо бо собун ва зери оби равон шуст, махсусан пас аз атса задан ё сулфидан ва ҳамчунон ҳангоми нигоҳубини беморон, ҳангоми тайёр кардани хӯрок, пас аз рафтан ба ҳоҷатхона, пас аз олудан ба чирк ё партовҳо, пас аз тамос бо ҳайвонот ё партовҳои онҳо. Ҳангоми сулфидан ва атса задан даҳон ва биниро бо рӯймолча мепӯшонанд. Инчунин шумо аксар вақт бояд дастҳо ва рӯятонро бо моеи дорои спирт ё дигар воситаи антисептикӣ тоза кунед. Ин ва дигар чораҳои муҳофизат аз коронавирусро тавассути пахш кардани ин линк пайдо кардан мумкин аст.

Духтурон, инчунин, тавсия медиҳанд, ки ба ҷойҳои ҷамъиятӣ наравем ва алоқаи ҷисмониро бо одамоне, ки нишонаҳои зуком доранд, қатъ кунем. Эҳтиёт бояд шуд, то ба чашм, бинӣ, даҳон ва рӯямон даст назанем, зеро вирус худ ба худ аз сатҳи рӯй ба роҳи нафаси мо дохил намешавад. Вай ба миёнарав, яъне дастҳоямон ниёз дорад ва аз ин рӯ, бояд кушиш ба харҷ дод, то бо дастони худ ашъёи атрофро камтар даст расонем.

Тибқи баъзе гузоришҳо, паҳншавии коронавирус коҳиш ёфтааст, аммо шод шудан ҳанӯз хеле зуд аст. Духтурон маслиҳат медиҳанд, ки ба воҳима наафтем, вале боз ҳам тамоми чораҳои эҳтиётиро биандешему ба кор андозем. Саломат бошем!

После того как в начале января Китай обнародовал свои данные о геноме нового коронавируса (2019-nCoV), американская биотехнологическая компания Inovio Pharmaceuticals объявила, что ее специалисты с ходу создали образец вакцины от этого смертельно опасного заболевания. "Нам удалось быстро сконструировать свою вакцину — примерно за три часа с того момента, как последовательность ДНК вируса стала доступной, — сказал президент компании Джозеф Ким телеканалу Fox Business. — Теперь наша цель — в начале лета приступить к первому этапу испытаний на людях в США".

Известие это я прочел тогда с облегчением и не без зависти: молодцы какие, как быстро управились. Вскоре, однако, выяснилось, что завидовать было нечему. Во-первых, американцы, как это с ними порой бывает, сказали "гоп", еще ничего не перепрыгнув. А во-вторых, при ближайшем рассмотрении оказалось, что системно Америка, богатейшая страна мира, по всей видимости, готова к борьбе с масштабной вирусной инфекцией не лучше, а может быть, и хуже других.

Дожить до апреля?

Начнем, естественно, с медицины. На сегодняшний день в США по меньшей мере три компании — Johnson&Johnson, Moderna Therapeutics и Inovio — наперегонки разрабатывают вакцины от COVID-19, как сокращенно именуют болезнь, вызываемую новым коронавирусом. Работа двух последних поддерживается грантами международной Коалиции за инновации в подготовке к эпидемиям (CEPI), базирующейся в Осло.

Компании Moderna помогает и правительство США — через Национальные институты здравоохранения (NIH) при Министерстве здравоохранения и социальных служб. По свидетельству газеты Washington Post, опытные образцы "потенциальной вакцины" этой фирмы "уже изготавливаются роботами в южном пригороде Бостона".

Но даже по самым оптимистичным прогнозам специалистов, включая главного инфекциониста Америки доктора Энтони Фаучи, начать испытания подобных образцов на людях можно будет не раньше апреля-мая нынешнего года. А к тому времени, не исключено, и потребность в них уже отпадет. Во всяком случае президент США Дональд Трамп, ссылаясь на свой обстоятельный разговор на эту тему с председателем КНР Си Цзиньпином, недавно сказал губернаторам американских штатов, что с наступлением в Китае теплой погоды, "где-то к апрелю или в апреле месяце", эпидемия должна пойти на спад, поскольку "вирусы такого типа в тепле, как правило, гибнут".

"Суровый урок"

Казалось бы, ну и прекрасно, угроза сама собой сойдет на нет. Но эксперты хором утверждают, что успокаиваться ни в коем случае нельзя. Во-первых, пока еще не ясно, как будет развиваться нынешняя эпидемия, уже признанная чрезвычайной ситуацией международного значения по классификации ВОЗ. Во-вторых и в-главных, случившееся должно стать грозным предостережением на будущее.

"Этой новой вспышкой коронавирусной инфекции природа преподает нам суровый урок, — указал на днях президент исследовательской организации ACCESS Health International, отставной гарвардский профессор Уильям Хэзелтайн. — Она уже предупреждала нас, сначала через SARS (тяжелый острый респираторный синдром, то есть атипичная пневмония 2002–2003 годов), а затем через MERS (Ближневосточный респираторный синдром, выявленный в 2012 году), но мы не вняли ее сигналам. Если мы теперь и в третий раз сознательно проигнорируем природу, все наше мировое сообщество рискует заплатить невообразимую цену". Потери будут исчисляться "не сотнями и не тысячами человек, а гораздо большими величинами".

Специалист указал, что необходима "не просто новая вакцина, а лекарство — или скорее сочетание лекарств — для противодействия семейству коронавирусов". Но на создание таких препаратов, по его словам, выделяются, по обычным отраслевым меркам, "жалкие крохи": около $27 млн в год по линии тех же NIH.

"Могла бы вмешаться биофарминдустрия, но она пока воротит нос, — констатировал Хэзелтайн. — Нерегулярный характер вспышек [эпидемии] и сравнительно небольшие размеры рынка лекарств против коронавирусов дают фармацевтическим компаниям мало стимулов для поисков решения".

Слова теоретика подтверждает практик. "Чтобы этим заниматься, надо иметь смелость и быть солидной компанией, поскольку никаких реальных стимулов, финансовых стимулов для этого нет", — заявил журналистам по поводу противодействия COVID-19 руководитель научной программы Johnson&Johnson доктор Пол Стоффелс. По его оценке, компании понадобится 8–12 месяцев для доведения своей вакцины до испытаний на людях.

В общем, понятно, почему та же Washington Post бьет тревогу: "Наука развивается быстро, но вирусы — еще быстрее". По ее словам, "эксперты считают, что частота вспышек будет только возрастать — из-за изменения климата, урбанизации и поездок людей по всему миру".

Болеть — только за свой счет

Потребность в "реальных стимулах" для создания даже самых нужных людям лекарств — это, видимо, родовая черта любой рыночной экономики. Но у ее американской модели есть и собственные особенности, важные для эпидемиологических прогнозов. Например, среди 36 стран — членов Организации экономического сотрудничества и развития (ОЭСР), нередко именуемой "клубом богатых держав", лишь две — США и Южная Корея — не имеют гарантированного по закону права трудящихся на оплачиваемый отпуск по болезни.

Соответственно, как указала в комментарии для научного вестника Conversation специалист по трудовым отношениям из Массачусетского технологического института Карен Скотт, "десяткам миллионов" ее сограждан не так-то легко выполнить даже самую базовую рекомендацию медицинских властей страны — "в случае заболевания не выходить из дома". А в целом Америка, на ее взгляд, "и близко не готова к тому, чтобы сдерживать по месту работы людей эпидемию, вызываемую коронавирусом".

Скотт, которая при администрации Барака Обамы была политическим консультантом в аппарате Национального экономического совета при Белом доме, утверждает, что сейчас "примерно каждый третий трудящийся в США не имеет права пропускать по болезни без потери заработка ни одного рабочего дня". В сфере обслуживания таких бесправных — более половины от общего числа работающих. Да и вообще, как правило, чем ниже у человека зарплата, тем меньше льгот.

Более того, по словам исследовательницы, в американском обществе сформировалась "нездоровая трудовая культура". В 2018 году один из опросов показал, что почти 50% трудящихся, формально имеющих право на оплачиваемый отпуск по болезни, не пропускали по этой причине ни одного рабочего дня. И не потому, что были абсолютно здоровы, а потому, что ходили на работу больными.

Для такого в прямом смысле нездорового рвения придуман даже особый термин — presenteeism. По смыслу он противоположен понятию absenteeism ("прогулы") и означает нечто вроде "присутствия на работе, несмотря ни на что".

Со ссылкой на оценки профильных организаций Скотт пишет, что работодателям presenteeism обходится примерно в $218 млрд в год, то есть дороже прогулов по медицинским причинам. Во время эпидемии свиного гриппа в США в 2009 году в частном секторе "по меньшей мере трое из десяти" заболевших продолжали работать, что повлекло за собой до 7 млн дополнительных случаев заражения. В американском общепите каждый пятый занятый признается, что вопреки прямым запретам в должностных инструкциях выходит на работу даже при недомоганиях, сопровождаемых рвотой и поносом, при том что только норовирусные инфекции ежегодно поражают в США не менее 20 млн человек.

В общем, сложно не согласиться с выводом американки о том, что подобные "культурные нормы" в ее стране "ставят под удар здоровье не только самих трудящихся, но и их коллег, клиентов и всех окружающих". "Это тревожно и в лучшие времена, а в свете возможности пандемии потенциальные последствия выглядят просто пугающе", — пишет специалист.

"Крайняя форма государственной власти"

Однако и это еще не все. Правовед из Университета Эмори Полли Прайс предупреждает на страницах журнала Atlantic, что "в Америке карантин из-за коронавируса может обернуться колоссальной правовой неразберихой". По словам специалиста, дело в том, что ответственность за противодействие эпидемии не сосредоточена в федеральном центре, а "распределена между более чем 2 тыс. департаментов здравоохранения на местах, что крайне осложняет реализацию общенациональной стратегии".

В принципе, согласно публикации, юридические основания даже для самых решительных мер у властей США имеются. Со ссылкой на решения Верховного суда страны от 1824, 1900 и 1905 годов Прайс пишет, что "в США карантин — это крайняя форма применения государственной власти к людям, не совершившим никаких преступлений".

"Госчиновники могут запрещать поездки, требовать вакцинации, подвергать людей медосмотрам, изымать частную собственность, — уточняет эксперт. — Даже не больных людей можно принуждать к карантину: запирать у себя дома или где-то еще вместе с другими, которые могли подвергнуться воздействию вируса. Когда карантин медицински оправдан, индивидуальные права уступают соображениям общего блага".

Но все это, по словам Прайс, находится в компетенции властей на местах. Федеральное же правительство США реально обладает "карантинными полномочиями" только на границах страны. Именно поэтому, когда один из американцев, эвакуированных из китайского Уханя и размещенных на военной базе в Калифорнии, захотел ее покинуть, властям штата пришлось вводить собственный местный карантин, чтобы этому помешать.

На практике ситуация даже еще сложнее, поскольку существует федеральный закон 1890 года об эпидемических заболеваниях. Формально он дает Вашингтону право вмешиваться, когда возникает угроза распространения заразного заболевания "из одного штата… в другой". Но этот закон, как напоминает специалист, еще при принятии в позапрошлом веке многие критиковали как антиконституционный. На практике он в современной истории страны не применялся и даже не обсуждался.

Поэтому, как пишет Прайс, непонятно даже, "кто вправе определять национальную политику в случае чрезвычайной ситуации, связанной с эпидемией". Сама правовед считает, что это должны быть профессионалы из федерального Центра по контролю над заболеваниями (CDC), поскольку в противном случае Америке "будет грозить нечто гораздо худшее, чем конституционный спор" и препирательства между различными властями на местах.

После эпидемии лихорадки Эбола, вспыхнувшей в Африке в 2014 году, администрация Барака Обамы в США создала координационные центры для отслеживания эпидемических угроз и реагирования на них в аппарате Совета национальной безопасности США при Белом доме и в Министерстве национальной безопасности США. Однако, по сообщению журнала Foreign Policy, при Трампе в 2018 году обе эти структуры были расформированы в рамках общей кампании по сокращению бюджетных расходов. Теперь Соединенным Штатам приходится "импровизировать в условиях медицинского кризиса", страна "никогда еще не была менее подготовленной к пандемии", утверждает издание.

Угроза и ущерб

Официально пока глава Министерства здравоохранения США Алекс Азар ввел в стране медицинское чрезвычайное положение в связи с распространением COVID-19. Он же возглавил профильную рабочую группу при президенте страны. Сам Трамп выпустил прокламацию о приостановке допуска в страну лиц, от которых может исходить угроза заболевания. Госдеп США распространил ноту с пояснениями, из которых явствует, что обладатели определенных въездных и транзитных виз все же смогут в порядке исключения приезжать в Америку, но и они "могут подвергаться медосмотру и при необходимости карантину на срок до 14 дней".

В целом CDC оценивает "потенциальную угрозу" COVID-19 для США и всего мира как "высокую". Но для основной массы населения, которая "вряд ли могла подвергнуться воздействию вируса", непосредственная опасность "считается низкой".

Якчанд постҳои паҳншудаи Facebook иддао доранд, ки дар Иёлоти Муттаҳида шояд афтиши коронавирус зиёда аз як маротиба дар тирамоҳи соли 2019 сироят шуда бошад, аммо пас касе гумон надошт, ки ин беморӣ бо ягон намуди сирояти нав ба вуҷуд омадааст. Дар ин бора менависад USA Today.

"Оё шумо дар моҳҳои ноябр ё декабр бемор шудаед ва он аз 10 то 14 рӯз давом карда буд ва сулфаи сахт боқӣ намонд?" Агар шумо ба ҳа ҷавоб дода тавонед, пас шумо шояд коронавирус дошта бошед. Санҷишҳо мавҷуд набуданд ва ташхиси зуком ҳамоно баръакс бармегардад. Сипас онро сирояти шадиди роҳи нафаскашӣ номиданд. "

Бисёре аз паёмҳои ҷории мавҷуда пости корбари Facebook бо номи Донна Ли Коллиерро дар бар мегиранд.

Бони Пауэлл аз Вайнсборо, Ҷорҷия мақоларо нусхабардорӣ намуда, беш аз 230 репост гирифт. Вай гуфт, ки ин пост ақидаи ӯро инъикос мекунад, на далели илмӣ. Аммо вай шарҳ дод, ки вай дар охири соли гузашта аз дӯстон дар бораи ин беморӣ шунидааст.

"Дар минтақаи мо як мавсими хатарноки зукоми хукмронӣ сар зад ва бисёр дӯстони ман аз ташхиси манфии зуком буданд" гуфт ӯ дар як пост дар Facebook.

Коронавирус эҳтимолан моҳи ноябр пайдо шудааст

Муҳаққиқон пайдоиши вирусро бо бозори зинда дар Вуҳан, Чин пайванд кардаанд. Созмони Ҷаҳонии Беҳдошт бори аввал 31 декабри соли равон дар бораи хуруҷи беморӣ гузориш дод, аммо вирус дар Чин беш аз як моҳ қабл ба вуҷуд омада буд. Тадқиқоте, ки дар аввали моҳи март аз ҷониби коршиносони ETH Сюрих нашр шудааст, пайдоиши вирусро дар нимаи аввали моҳи ноябр нишон медиҳад.

Овозаҳо дар бораи пайдоиши нав коронавирус дар тамоми ҷаҳон паҳн мешаванд. Мувофиқи маълумоти коршиносони тиббӣ, назарияҳое, ки ин вирус дар лабораторияи чинӣ ё берун аз Хитой ба вуҷуд омада, ба артиши ИМА интиқол дода шудааст, маълумотро дастгирӣ намекунанд. Гумон меравад, ки ин вирус аз ҳайвонот иборат аст: шояд аз зарбаҳо.

Рӯзи 21 январ, Маркази ИМА оид ба назорат ва пешгирии бемориҳо (CBC) нахустин парвандаи нави коронавирусро дар Иёлоти Муттаҳида дар шахсе эълон кард, ки ба наздикӣ аз Вуҳан ба Вашингтон баргашт. Тибқи гуфтаҳои мураббии донишгоҳи Ҷон Ҳопкинс, Иёлоти Муттаҳида аз Чин ва Италия гузашта, ба бемории сироятшуда дар ҷаҳон табдил ёфтааст.

Аломатҳои сирояти нави коронавирус аз табларза, сулфаи ва нафаскашӣ иборатанд. Тибқи гузоришҳо, зуҳурот аз аломатҳои сабук то аломатҳои вазнин ва марг иборатанд.

Оё коронавирус дар ИМА метавонад то моҳи январ бошад

Коршиносон мегӯянд, ки эҳтимол дорад, коронавирус аз Иёлоти Муттаҳида аз Чин пеш аз он, ки нахустин парванда моҳи январ ба таври расмӣ сабт шуда бошад, омадааст, аммо бешубҳа санҷиши иловагӣ лозим аст.

"Мо дар бораи баъзе бемориҳои зукоми хук дар моҳи декабр ва январ шунидем, ки он каме бехамтост", мегӯяд доктор Луис Остроски, профессори бемориҳои сироятӣ аз Мактаби тиббии МакГоверн аз UTHealth дар Хьюстон. "Аммо мо ин муамморо ҳал карда метавонем, вақте ки дар ҳақиқат санҷиши антитело сар мекунем ва на танҳо вирусро пайдо мекунем."

Остроски гуфт, ки он таҳлили намунаи хунро барои декабр ва январ барои муайян кардани он, ки оё вирус аллакай дар ИМА буд, дар бар мегирад.

Директори иҷроияи Ассотсиатсияи тандурустии ҷамъиятии Амрико доктор Джордж Бенҷамин гуфт, ки ба фикри ӯ, вақте муҳаққиқон санҷишҳои зиёд мегузаронанд, онҳо эҳтимол доранд, ки ин беморӣ дар ИМА нисбат ба интизорраванда буд.

"Ман боварӣ дорам, ки вақте ба қафо нигарем, мебинем, ки ин беморӣ аз он даме, ки мо гумон доштем, дар ин ҷо буд," гуфт ӯ.

Бо вуҷуди ин, Бинёмин гуфт: "дуруст аст, аммо ин имконнопазир аст", ки коронавирус дар ИМА моҳҳои ноябр ва декабр буд. Ба гуфтаи вай, агар ин беморӣ дар охири соли гузашта дар ИМА рух медод, он бо сафарҳои Чин робита дошт ва эҳтимол паҳн намешуд.

Д-р Ҷош Петрӣ, ёвари профессори Мактаби тандурустии ҷамъиятии Донишгоҳи Мичиган, гуфт, муҳим аст дар хотир доштан муҳим аст, ки бисёре аз вирусҳои мавҷуда метавонанд нишонаҳои шадидро дар роҳҳои болоии нафаскашӣ ба вуҷуд оранд ва ин вирусҳо дар охири соли гузашта паҳн шуда буданд. Дар байни онҳо зукоми В низ буд, ки шиддатнокии он дар моҳҳои ноябр ва декабр афзоиш ёфт, инчунин RSV (вируси syncytial нафасии инсон) ва зукоми А.

Вай пешниҳод кард, ки ҳодисаҳои сайёҳӣ ҷой дошта бошанд, аммо розӣ шуданд, ки онҳо шояд паҳн нашудаанд.

“Ҳамасола назорати зуком вуҷуд дорад. Аз ин рӯ, агар мо дар он замон фаъолияти калони коронавирусро мушоҳида мекардем (ҳатто агар мо онро тафтиш карда натавонистем ҳам), назорат аломатҳои муайянро нишон хоҳад дод. ”Ӯ мефаҳмонад.

Агар ягон шахс бо COVID-19 бемор шуда бошад, оё ин ӯро аз дубора эмин нигоҳ медорад? Инчунин тафтишот идома дорад. Остроски гуфт, ки дар маҷмӯъ, дигар коронавирусҳо ба масуният оварда мерасонанд.

Мақолаи New York Times оид ба таҳқиқоти зидди антиден, вокунишро ба саволи масуният ҳамчун "ҳа қобили қабул донист, бо баъзе номуайянҳои назаррас." Доктор Винет Д. Менахери, вирусологи шӯъбаи тиббии Донишгоҳи Техас дар Галвестон гуфт, ки шахсони сироятшуда метавонанд аз як то ду сол масуният дошта бошанд ва давомнокии ин давраро пешгӯӣ кардан душвор аст.

Маълумоти бештар лозим аст.

Дар ҳоли ҳозир, коршиносон мегӯянд, онҳое, ки сулфаи ё дигар нишонаҳои сирояти рӯдаи нафасро доранд, эҳтимолан ба коронавирус сироят нашудаанд.

Аммо инчунин эҳтимол дорад, ки баъзе парвандаҳо ба ИМА нисбат ба нахустин парвандаи сабтшуда дар моҳи январ пештар омадаанд. Коршиносон мегӯянд, ки барои гирифтани тасвири дақиқ озмоишҳо ва таҳқиқоти иловагӣ лозиманд.

Пайвандҳои муфид:

Объекти stdClass ([term_id] => 1 [ном] => Дигар [таксономия] => категория [slug] => no_theme)

Объекти stdClass ([term_id] => 3330 [ном] => беморӣ [таксономия] => post_tag [slug] => bolezn)

Объекти stdClass ([term_id] => 13992 [ном] => Likbez [таксономия] => категория [slug] => poleznaja-informatsija)

Объекти stdClass ([term_id] => 28340 [ном] => коронавирус [таксономия] => post_tag [slug] => коронавирус)

Объекти stdClass ([term_id] => 28347 [ном] => Лоиҳаҳои махсус [таксономия] => категория [slug] => specproekty)

Объекти stdClass ([term_id] => 28353 [ном] => Коронавирус 2019-nCoV [таксономия] => махсус [slug] => kitajskij-koronavirus)

Инчунин онро дар рӯзҳои Forum бихонед:

Биёед бӯҳронро якҷоя пешвоз гирем ва якдигарро дастгирӣ кунем

Ҳеҷ кас дар ҷаҳон пандемияи коронавирусро интизор набуд, аммо вай ритми муқаррарии ҳаёт ва кори миллиардҳо одамонро вайрон карда, воҳима ва нобовариро нисбати фардо ба вуҷуд овард.

ForumDaily инчунин ба хотири аз даст додани баъзе рекламадиҳандагон бинобар таназзули иқтисодӣ ва карантин ба мушкилиҳои молиявӣ дучор шуд. Аммо мо шумораи мавод ва тарзи коркардаро кам намекунем, зеро мехоҳем хонандагони мо дар ин замони душвор маълумоти саривақтӣ ва муосирро дастрас кунанд. Илова бар ин, мо дастгирии Корхонаҳои хурди маҳаллӣ дар ИМА, ки аз ҳама бештар аз ҳама азият мекашанд.

Аммо ForumDaily инчунин тиҷорати хурд аст. Бо вуҷуди аз даст додани як қисми даромад, мо тамоми кӯшишро ба харҷ медиҳем, ки ба шумо иттилооти зарурӣ ва мубориза бо пандемия ва ҳалли дигар масъалаҳои муҳим дар давраи карантини таъмин карда шаванд.

Барои нигоҳ доштани ин ритми кор, мо ба кӯмаки шумо ниёз дорем. Мо аз ҳар чизе, ки шумо барои дастгирии дастаи мо омодаед, миннатдор хоҳем буд.

Биёед бӯҳронро якҷоя пеш барем!

Амнияти саҳмҳо бо истифодаи системаи хеле боэътимоди Stripe кафолат дода мешавад.