Чума холера казакша реферат

Холера ауруы. Холера қоздырғышы. Тырысқ жайлы қазақша ұғым

Холера (тырысқақ) — Vibrio cholerae қоздырғышымен шақырылатын, экзотоксиннің әсерінен сулы-электролитті диареямен және оның нәтижесінде туатын сусыздану синдромымен жедел өтетін аса қауіпті ішек антропонозды инфекциясы.

1817 ж-ға дейін холера тек қана Оңтүстік-шығыс Азияда, көбінесе Индияда тараған ауру болған. 1817-1936 жж — Азияттық холераның 6 пандемиясы өтті. 1961 жылдан бері — 7-ші пандемия. Қазіргі күнде холера 40-тан астам мемлекеттерде тіркелген. Жыл сайын дүние жүзінде холерамен 300-500 мың адам ауырады, өлім көрсеткіші 1-4%. Қазақстанда холера жан-жақтан әкелінген бірен-саран оқиғалармен көрінеді.

Этиологиясы: қоздырғышы Vibrio cholerae

1. Vibrio cholerae classica- азиаттық классикалық холераның қоздырғышы
2. Vibrio cholerae Эль-Тор — Эль-Тор холераның қоздырғышы

Вибриондар: өте қозғалмалы, үтір түрде иілген, грамм теріс қысқа таяқшалар. Аэроб, оптимальды температурада (37˚С), сілтілі ортада жақсы өседі. Сыртқы ортаның температурасы 17 ˚С-тан жоғары, су көздерінде өте төзімді. Антигендік құрамы: О- соматикалық антиген, Н- жіпшелік антиген. Антигендік қасиеті бойынша О1 серотопқа кіреді.О1 антиген — А,В,С компонеттерінен құрастырылады.

Келесі серотоптарға бөлінеді:

Холера вибрионы 3 токсикалық зат бөледі:

1. Эндотоксин – иммуногенді әсер
2. Экзотоксин-холероген – диареямен сусызданудың негізгі себебі
3. Өткізгіштік факторы — жасуша мембраналарымен тамырлардың өткізгіштігін жоғарылатады.

Тырысқақ эпидемиологиясы: Антропоноз. Аса кауіпті инфекциялар қатарына кіреді.

Инфекция көздері:

1. Холераның типті және атипті түрлерімен ауыратын адамдар (1 гр нәжіспен 10 7- 10 9 микроб бөліп шығарады)
2. Вибрион тасымалдаушылар (сау, транзиторлы, реконвалесценттер) -(1 гр нәжіспен 10 2- 10 5 микроб бөліп шығарады)

Классикалық холерада инфекция көзі — көбінесе типті түрімен науқастанған адамдар.

Эль-Тор холерада инфекция көзі – көбінесе атипті түрімен науқастанған адамдар және тасымалдаушылар.

Таралу механизмі: нәжіс-ауыз (фекальді -оральді) арқылы

Таралу жолдары:

• су арқылы (көбінесе)
• алиментарлы
• тұрмыстық қатынас арқылы

Адамдардың инфекцияны қабылдау мүмкіншілігі өте жоғары – 100% -ке дейін. Эндемиялық ошақтарда көбінесе балалар мен қарт адамдар ауырады.

Холера вибриондары асқазаннан өтіп, ащы ішектің қуысына түседі. Энтероциттерге жабысып – адгезия-шырыш қабаттарында 12-24 сағаттың ішінде көбейеді (колонизацияланады), токсикалық заттарды бөледі. Патогенездің негізгі факторы экзотоксин (диареяның себебі). Экзотоксин энтероциттердің ішіне өтіп, аденилциклазаны белсендендіреді, цАМФ шығуын көбейтеді, ішек сөлінің секрециясын күрт жоғарлатады (гиперсекреторлы процесс туады, 1 сағатта 1 литр суйықтық өндіреді). 1 литр сүйықтықпен организмнен 5,0г NaCl, 4,0г натрий гидрокарбонаты, 1,0г КСІ сыртқа шығады.

Диареяның түрі – сулы-электролитті. Ол сусыздану, деминерализацияны туғызады. Нәтижесінде гиповолемия (абсолюттік), микроциркуляцияның бұзылыстары, тканьды гипоксия, ацидоз, метаболиялық бұзылыстар туады.

Инкубациялық кезеңі: 1-2 күннен 5 тәулікке дейін.

Басталуы жедел. Продромальды белгілер сирек кездеседі (12-17% көбінесе Эль-Тор холерада).Холераның ең бірінші көрінісі: аяқ астынан пайда болатын диарея (тәулігіне 3-10 реттен 30 ретке дейін), іш өту ауырсынусыз болады.

Сырқат басынан бірнеше сағаттан кейін сусыздану синдромының алғашқы белгілері пайда болады:

• Шөлдеу
• бұлшық еттердің әлсізденуі
• адинамия
• балтыр еттердің ауырсынып, тартылуы
• тахикардия
• гипотония
• тыныс алуының жиіленуі
• терінің бозғылттығы

Одан кейін бет әлпеті жүдеп, көз айналасы көгеріп, тері тургоры төмендеп, шырыш қабаттары құрғап, цианозданады.

(В.И . Покровский , 1973ж)

• 1-дәрежедегі дегидратация — сұйықтықты дене салмағынан 3%-ке дейін жоғалту
• 2-ші дәрежедегі дегидратация — сұйықтықты дене салмағынан 4-6%-ке дейін жоғалту
• 3-ші дәрежедегі дегидратация — сұйықтықты дене салмағынан 7-9%-ке дейін жоғалту
• 4-ші дәрежедегі дегидратация — сұйықтықты дене салмағынан 9-10%-тен жоғары.

Дегидратацияның 1-ші дәрежесі 50-60% науқастарда болады. Іш өту 3-10 рет. Жоғалтқан сұйықтықтың мөлшері 1-3%-тен аспайды. Тері қабаттары өзгеріссіз. Кейбіреуінде акроцианоз. Шырыш қабаттарының сәл құрғауы. Дене қызуы қалыпты (әлсіздік, бас айлануы). Сырқаттың ұзақтығы 3-4 тәуліктен аспайды.

4-ші дәрежедегі дегидратация 8-10 % науқастарда кездеседі. Клиникасында гиповолемиялық шок белгілері алға шығады. Артериалды қысымы 30/0 мм.с.б. немесе анықталмайды, жіп тәрізді пульс, үстемелі демікпе, анурия, цианоз, сопор, кома.

Холераның типті және атипті түрлері бөлінеді.

Эль-Тор холераның ерекшеліктері:

• Көбінесе жеңіл, жасырын түрлерінде өтеді.
• 17-21% науқастарда продромальды белгілер болуына тиісті.
• Сырқаттың басында субфебрильді қызба болуы мүмкін.
• Жүрек айнумен, ішінің ауырсыну белгілері болуы тиісті.

• Клиникалық белгілері
• Эпидемиологиялық белгілері
• Зертханалық әдістер:
• Бактериологиялық зерттеу (құсық, нәжіс)
• Серологиялық зерттеу (АР және ПГАР)
• Иммунофлюоресцентті

Салыстырмалы диагностикасы:

• Сальмонеллезбен,
• тағам-токсико инфекциямен,
• дизентерияның атипті түрімен,
• вирусты диареяларымен т.б.

Негізгі емі — регидратация; 2 сатымен жургізіледі:

1. Ауруханаға жатқызылғанға дейінгі жоғалтқан сұйықтықты толтыру
2. Ары қарай шығып жатқан сүйықтықтықпен минералдарды қалыптастыру.

• Оральды регидратация — регидрон, оралит, цитроглюкосолан
• Парентеральды регидратация- полиионды сүйықтықтықтарды тамыр ішіне еңгізу(ацесоль, трисоль, дисоль, квартасоль т.б.)
• Этиотропты ем: тетрациклин, доксициклин, сифлокс, фторхинолондар (офлоксацин, ципрофлоксацин т.б.)

Алдын алу және эпидемияға қарсы шаралар:

Аса қауіпті инфекция кезіндегі ресми түрінде бекітілген шараларды толық жүргізу.

Достарыңмен әлеуметтік желіде бөліс

Медик+ админ! Сайт бойынша жауапты адам.

Сайт бойынша іздеу

Ең үздік материалдар

Презентация была опубликована 2 года назад пользователемnureke ospanov

Презентация на тему: " Тырысқақ Анықтамасы Тырысқақ (лат. cholera) – антропонозды жіті ішек жұқпасы, Халықаралық медициналық – санитарлық ережелерге сәйкес карантинді жұқпаларға." — Транскрипт:

2 Анықтамасы Тырысқақ (лат. cholera) – антропонозды жіті ішек жұқпасы, Халықаралық медициналық – санитарлық ережелерге сәйкес карантинді жұқпаларға жатқызылады. Жұқпа таралуының жалғыз көзі – ауру адам немсе тырысқақ бойынша қолайсыз аймақтан келген қоздырғышты нәжіс немсе құсық арқылы бөлетін вибриотасымалдағыш. Мұндай жұғу жолы – ауыз – нәжістік деп аталлоды.

3 Қоздырғыш жұқтырылған тамақ және су (жиі кездеседі) арқылы адам ағзасына түседі, ауру адаменя қатынаста болғанда немсе тұрмыстағы заттарды пайдаланғанда жұғады. Қоздырғыш суда, сүтте, ағынды суларда ұзақ уақыт бойы сақталлоды және қайнатқанда жойылады.

4 Холера жайлы тарихи мәліметтер 1817 ж-ға дейін холера тек қана Оңтүстік- шығыс Азияда, көбінесе Индияда тараған ауру болған жж Азияттық холераның 6 пандемиясы өтті жылдан бері 7-ші пандемия. Қазіргі күнде холера 40-тан астам мемлекеттерде тіркелген. Жыл сайын дүние жүзінде холера мен мың адам аурыады, өлім көрсеткіші 1-4%. Қазақстанда холера жан-жақтан әкелінген бірен-саран оқиғалармен көрінеді.

5 Этиологиясы Қоздырғышы Vibrio cholerae: 1. Vibrio cholerae classica- азиаттық классикалық холераның қоздырғышы 2. Vibrio cholerae Эль-Тор Эль-Тор холераның қоздырғышы Вибриондар: өте қозғалмалы, үтір түрде иілген, грамм теріс қысқа таяқшалар.

7 Аэроб, оптимальды температурада (37˚С), сілтілі отрада жақсы өседі. Сыртқы ортаның температурасы 17 ˚С- тан жоғары, су көздерінде өте төзімді. Антигендік құрамы: О- соматикалық антиген, Н- жіпшелік антиген. Антигендік қасиеті бойынша О1 серотопқа кіреді.О1 антиген А,В,С компонеттерінен құрастырылады.

8 Эпидемиологиясы Антропоноз. Аса кауіпті инфекциялар қатарына кіреді. Ауру таралуының негізгі себебі қауіпсіз судың тапшылығы не жоқтығы, санитариялық құралдардың болмауы, бұған қоса, қоршаған ортаның нашар жағдайы, жеке бас гигиенасының сақталмауы болып табылады. Тырысқақ өте жұқпалы, және оған балалар да, пересектер де шалдығады. Басқа ішек ауруларынан ерекшелігі ол бірнеше сағат ішінде дені сау пересек адамның өзін өлімге душар етеді. Иммунитеті төмен тұлғалар, дұрыс тамақтанбайтын балаларға және АҚТҚ жұқпасына шалдыққан адамдарға тырысқақ жұққанда өлім қаупі өте жоғары. Емдеу жасалмаса, өлім коэффициенті пайызға дейін жетеді.

10 Инфекция көздері 1.Холераның типті және атипті түрлерімен аурыатын адамдар (1 гр нәжіспен микроб бөліп шығарады) 2. Вибрион тасымалдаушылар (сау, транзиторлы, реконвалесцент тер) -(1 гр нәжіспен микроб бөліп шығарады) Классикалық холера да инфекция көзі көбінесе типті түрімен науқастанған адамдар. Эль-Тор холера да инфекция көзі – көбінесе атипті түрімен науқастанған адамдар және тасымалдаушылар.

12 Тырысқақ (холера) патогенезі Холера вибрион дары асқазаннан өтіп, азы ішектің қуысына түседі. Энтероциттерге жабысып – адгезия-шырыш қабаттарында сағаттың ішінде көбейеді (колонизацияланады), токсикалық заттарды бөледі. Патогенездің негізгі факторы экзотоксин (диареяның себебі). Экзотоксин энтероциттердің ішіне өтіп, аденилциклазаны белсендендіреді, цАМФ шығуын көбейтеді, ішек сөлінің секреция сын күрт жоғарлатады (гиперсекреторлы процесс туады, 1 сағатта 1 литр суйықтық өндіреді). 1 литр сүйықтықпен организме 5,0 г NaCl, 4,0 г натрий гидрокарбонаты, 1,0 г КСІ сыртқа шығады.

13 Диареяның түрі – суллы-электролитті. Ол сусыздану, деминерализацияны туғызады. Нәтижесінде гиповолемия (абсолюттік), микроциркуляцияның бұзылыстары, тканьды гипоксия, ацидоз, метаболиялық бұзылыстар туады.

16 Сырқат басынан бірнеше сағаттан кейін сусыздану синдромының алғашқы белгілері пайда болады: Шөлдеу бұлшық еттердің әлсізденуі адинамия балтыр еттердің аурысынып, тартылуы тахикардия гипотония тыныс алуының жиіленуі терінің бозғылттығы Одан кейін бет әлпеті жүдеп, көз айналасы көгеріп, тері тургоры төмендеп, шырыш қабаттары құрғап, цианозданады.

17 Емі Негізгі емі регидратация; 2 сатымен жургізіледі: 1.Ауруханаға жатқызылғанға дейінгі жоғалтқан сұйықтықты толтыру 2. Ары қарай шығып жатқан сүйықтықтықпен минералдарды қалыптастыру. Оральды регидратация регидрон, оргалит, цитроглюкосолан Парентеральды регидратация- полиионды сүйықтықтықтарды таймыр ішіне еңгізу(ацесоль, трисоль, дисоль, квартасоль т.б.) Этиотропты ем: тетрациклин, доксициклин, сифлокс, фторхинолондар (офлоксацин, ципрофлоксацин т.б.)

18 Алдын алу іс-шаралары: Қазақстан Республикасының мемлекеттік шекарасындағы өткізу пунктерінде тырысқақ бойынша қолайсыз елдерден келген тұлғаларға санитарлық-карантиндік бақылау қамтамасыз етілген, аймаққа АҚЖ әкелінуін мүлдем болдырмау мүмкін емс, себебі, аурудың жұққаннан кейін, бірнеше сағаттан немсе 7 күнге дейін белгілері білінбеуіі мүмкін. Дәл осы уақытта адам шекарадан өтіп кетуі мүмкін, және елдімекенге келгеннен кейін, біраз уақыт өткен соң аурушаңдықтың белгілері шыға бастарды. Осы уақытта дер кезінде диагноз қойылу және ем алу үшін медициналық көмекке жүгіну қажет, тек осының нәтижесінде дерттен сауығуға және басқа адамдарға жұқтырмауға болады.

19 Жіті ішек аурулары мен тырысқақ бойынша эпидемиологиялық маусымның басталуына орай, тырысқақтың әкелінуін, таралуын болдырмау мақсатында облыста келесі алдын алу іс-шаралары жасалуда: эпидемиологиялық (джаз) маусымда судың беткі қабаттарындағы суға және сыртқы орта нысандарына тырысқақ вибрион дарына үнемі зерттеулер жүргізіледі, емдеу–алдын алу мекемелерінің, санитарлық-эпидемиологиялық қызметтің облыс көлемінде тырысқаққа күдікті адамды анықтау бойынша дайындығы қамтамасыз етілген, арнайы тәртіптік мекемелерге, әлеуметтік оңалдандыру мекемелеріне түскен,, шетелден келген адамдарды тырысқаққа тексеру жүргізіледі, сонымен қатар, ішек ауруына шалдыққан адамдардың материалдарына зертханалық зерттеу жасаллоды, этиологиясы белгісіз жұқпалы ауру дан көз жұмған адамдардың мәйітінен алынған материалдар зерттеледі, халық арасында санитарлық-ағартушылық жұмыс жасаллоды.

20 Жеке қорғаныс шаралары: Аурушаңдықтың қаупі жоғары аудандарда тұратын немсе сапарға шығатын адамдар өздерін жіті ішек ауруларынан, соның ішінде тырысқақтан гигиена мен тамақты дұрыс дайындаудың мы на ережелерін орындай отырып, сақтана аллоды: Қолыңызды мұқият жуыңыз, әсіресе, тамақ дайындар және тамақтанар алдында. Тек қайнатылған суды ғана ішіңіз. Ыстық шай не кофе, шарап, сыра, газдалған су немсе алкогольсіз сусындар, және бөтелкедегі не пакеттегі жеміс шырындары сияқты сусындар әдетте қауіпсіз саналлоды. Егер қауіпсіз судан жасалғанына күмәніңіз бокса, мұзды пайдаланудан бас тартыңыз. Термикалық өңдеуден мұқият өткізілген өнімдерді пайдаланыңыз (қайнатылған, пісірілген/қуырылған, ыстық сумин жуылған (жеміс, көкеніс) немсе қабығынан аршылған, т.б.).Шикі теңіз өнімдерін пайдаланбаңыз. Алдын ала дайындалған тамақты жақсылап ысытыңыз. Пастерленбеген сүтті ішер алдында, оны қайнатыңыз. Егер сізде диарея бокса, әсіресе, ауры түрі, немсе жиі құссаңыз, шұғыл арада медицианлық көмекке жүгініңіз. Медициналық көмекті күтіп отырғанда, қайнатылған су немсе тәтті емс, мысалы, сарпа ішкен жөн.

Қазақша Мәліметтер Сайты

Тырысқақ ерекше өзіндік гастроэнтеритпен немесе энтеритпен, жалпы интоксикациямен, су-түз алмасуының бұзылыстарымен организмнің сусызданып, жүрек қан-тамырлар қызметінің қарқынды төмендеуімен сипатталатын жедел жұқпалы ауру.

Басқа ЖІИ-дан ағымының ауырлығымен, өлімнің жоғарлығымен, қысқа мерзім ішінде кең аймақтағы тұрғындардың үлкен континентін залалдау қасиетімен ерекшеленеді.

Осы ерекшеліктеріне қарай тырысқақгы аса қауіпті инфекциялар қатарына жатқызады.

Әлемде тырысқақтың 7 пандемиясы белгілі. Бұрынғы ЕСЕР территориясында Эль-Тор тырысқағы 1968 жылы Қарақалпақстан мен Өзбекстанның Хорезм облысына, ал 1970 жылы Одесса, Астрахань, Керчке енген болатын.

1922-1993 жылдары Эль-Тор тырысқағымен аурушылдықтың жаңа көтерілісі РФ территориясында (Дағыстан, Калмыгия, Ростов облысы т.б) байқалды.

1993 жылы холера Оңтүстік Қазақстан аймақтарында тіркелді.

Тырысқақ бойынша қолайсыз эпидемиялық жағдай қазіргі күнде де Азия, Африка, Латын Америкасы елдерінде сақталуда. Бізде Қазақстан Республикасындағы аурушыдцық көрсеткіштері: 1997 жылы — н/д, 1998 ж. — 3/0; 1999 жылы — 0; 2000 ж. — 1, 2001 ж. — 32, осының ішінде — 5 бала.

Этиологиясы. Ауру вибрионның екі түрімен шақырылады: Vіbгіо сһоlеrае және Vіbгіо еltоr. Біріншісін 1884 жылы Р.Кох ашқан, екіншісі Ғ.Gоtsсһlісһ Эль-Тор-да табылған. Марфологиялық қасиеттеріне қарай Эль-Тор биовары классикалық түрінен ерекшелігі жоқ. Екі қоздырғышта грамша теріс, орталарда жақсы өседі.

Тырысқақ вибриондары экзотоксин (холероген) түзеді, бастапқы синдромда диареяны пайда болдырады.

Қоздырғыш қыздырғанда және залалсыздандырушы ерітінділердің әсеріне сезімтал, төмен температураларда өмір сүру қабілеті 1-2 айға сақталады.

Эпидемиологиясы. Инфекция көзіне ауру адам және сау вибри-отасымалдаушы жатады. Залалдану механизмі фекальды-оральды, ол су, тамақ және тұрмыстық кдтынас жолдарымен тарайды.

Патогенезі. Залалдану ауыз арқылы заладданған су немесе тамақ қабылдаған кезде жүреді. Тырыскақ виброндары су және тамақпен асқазанға түскен соң, асқазандағы қышқылды ортада өледі, дегенмен, микробтардың бір қатары ішекке өтеді де, сонда көбейіп, экзотоксин бөледі. Экзотоксин әсерінен шырышты қабат клеткалары кеп мөлшерде изотопиялық сұйықтық беле бастайды. Ал ішектән бөлінген сұйықтық мөлшері тоқ ішек сора алатын мүмкіндігінен асып кетеді де, нәтижеде профузды изотопиялық диарея пайда болады.

Тырысқақтың токсиннің адам организміне әсер ету нәтижесінде құсу, іш өту, іштің кебуі, организмнің сусыздану мен түзсыздануы болады.

Ең көп мөлшерде натрий, калий, бикорбанаттар және хлор иондары жоғалады. Мол құсу және іш өту айналымындағы қан көлемін (ОЦК — АҚК) күрт төмендетеді. Қан айналымындағы тапшылықтың орнын толтыру үшін клетка аралық және клетка ішілік кеңістіктегі су және түздар қан тамырлар жүйесіне өте бастайды.

Қанның қоюлануы, бір жағынан, қанның тамырлар бойымен баяу қозғалуын зат алмасуының клеткалық деңгейдегі бұзылыстарына әкеледі.

Миокардтың жиырылу қызметі, ми және бүйрек қызметтері бұзылады. Зат алмасудың қышқылды өнімдерінің көбеюі және негіздердің жетіспеушілігі компенсацияланған ацидозға әкеледі. Ацидоз және гипоксия рефлекторлы гипервентиляцияны шақырады — оның тереңдеуі гипокапнияға әкеледі. Гомеостаз бұзылыстарының бұл тізбегін регидрациялық ем жүргізумен бұзуға болады.

Алдымен дәрсті жиі емес нәжістік сипаты мен иісі сақталған, ал кейін ботқа тәріздес, соңында су сияқты болады. Осы уақыттан бастап нәжісі үздіксіз және еріксіз жүреді іш өтуінде ауру сезімі мен тенезмалар болмайды немесе болса да өте айқын емесе. Соңыра іш өтуге құсық қосылады, құсу жүрегі айнуынсыз болады. Алдымен құсықта тамақ қалдықтары болады, кейін ол өт қосындысы бар сулы сүйыкқа айналады.

Зәр бөлу күрт төмендейді. Олигоурия анурияға өтеді.

Дене салмағының 8-10% құрайтын сұйық жоғалғанда және натрий хлоридімен, калий жоғала беретін болса, Науқаста алгид дамиды. Ол артериалды қысымның төмендеп жоғалуымен, әлсіз жиіленген тамыр соғуымен, күшті ентігуімен терісінің цианозымен, аяқ-қолдың топикалық құрысуымен, шайHAV бұлшық еттерінің құрысуымен олиго-ануриямен сипатталады. Бет сызықгары үшкірленген, көзі мен ұрты түсіп кеткен, тілі құрғақ, ауыз шырышты қабаты құрғаған дауысы қырылдаған не болмаса афония. Дене температурасы төмен. Терісі салқын тургәр төмендеген, тері қатпарлары жазьшмайды. Қол бас және табан саусақгары әжімделген, кір жуушы қолы секілді.

Қышқылды — сілтілі орта — ҚСО (КЩС) бұзылған, метаболикалық ацидозбен гипокапниямен және тыныстық алкалозбен сипатталады.

Қанда — гипокапния, гипонатриемия, гипохлоремия.

Жіктелуі

Тырысқақта типтік және атиптік түрлерін ажыратады. Типтік түрлері токсикоз және эксикоз айқындьшығының дәрежесіне қарай жеңіл, орташа және ауыр ауырлықта деп бөлінеді.

Тырысқақтың жеңіл түрінде сусызданудың I дәрежесі дамиды (дене салмағының 3-5% жоғалады). Аурудың басталуы біртіндеп, нәжісі алдымен ботқа тәрізді тәулігіне 2-3 ретке дейін, құсық 1-2-3 рет болуы мүмкін. Тері ылғалдылығы қалыпты, ауыз қуысының шырышты қабаты құрғақтау, шөлдеуі орташа. Ауру ұзақтығы 1-3 күн.

Тырысқақтың орташа түріндегі эксикоздың II дәрежесінің белгілері болады (дене салмағының 6-8% жоғалады). Басталуы кенеттән, профузды іш өтуі 10-15 рет, құсық 2-3 рет. Дәретінің нәжістік сипаты болмайды. Құсық қосылғаннан бастап сусыздану тез өршиді. Әлсіздік, бас айналу, ауыздың құрғауы қатты шөлдеу дауысының қарлығуы, бұлшық еттердің құрысып дірілдеуі байқалады. Бет әлпеті үшкірленген. Ауру орташа айтқанда 5-7 күнге созылады.

Тырысқақтың ауыр түрі токсикозбен сусызданудың III дәрежесінің дамуымен, дене салмағының 8-10% дефицитімен сипатталады. Басталуы жедел, нәжісі көп мөлшерде, жиі, түрі күріш қайнатпасы секілді, көп мөлшерде құсық, шөлдеу, аяқ-қол және шайHAV бұлшық еттерінің құрысуы өте қатты күшсіздену, бет әлпеті үшкірленген, терісі құрғақ, еріндері, шырышты қабаттары құрғақ, дауысы қарлыққаи афонияға дейін, тахикардия, гипотопия, тері цианозы, дене температурасы қалыптан төмен. Сусыздану мен электролитсік жетісисуіпілік әрі қарай дамитын болса, ауру сусыз-данудың IV дәрежесіне-тырысқақ алгидке өтеді.

Алгидті жағдай дене салмағының 10-12% кезінде дамиды, эскикоздың III дәрежесіндегі белгілері болады бірақ өте айқындау: гипотермия, құрысулы синдром, тері жабындыларының жайылымды цианозы, шырышты қабаттарының құрғақгығы, афония, жұғу актінің қиындауы, токсикалық тыныс алуы, анурия, АҚ-ң төмендеуі, сопорлық немесе комалық жағдай.

Тырысқақтың атиптік түрлеріне гипертоксикалық не болмаса құрғақ тырысқақ деп аталады, сондай-ақ көмескі және субклиникалық түрлері жатады.

Тырысқақтың гипертоксикалық түрі күрт жедел басталуымен, өте қатты токсикозбен, өлімнің диареямен құсыққа дейін дамуымен сипатталады.

Тырысқақтың көмескі түрінде диареялық синдром айқын емес және ағымы абортивті, жүрек айнуы, құсуы тәулігіне 1-2 рет және ауру сезімі эпигастралды аумақта болады.

Субклиникалық түрінде клиникалық симптомдары болмайды, бірақ қанда антиденелердің титрлері өседі. Тырысқақтың ағымы әр қашан жедел болады.

Тырысқақтың ерте жастағы балалардың ағымының ерекшеліктері.

Тырысқақ ерте жастағы балаларда жедел дене қызуының көтерілуінен (38-39°С), профузды диареямен тоқтатылмас молдап құсудан, улану белгілерден және сусызданудың үдеюінен, орталық жүйке жүйесінің және жүрек, қан тамырлар жүйесінің зақымдануынан басталады; бұлшық еттер құрысулары клиникалық сипатқа ие, есі — адинамияға, сопорға немесе комаға дейін бұзылған. Ерте жастағы балаларда жеңіл және орташа ауырлықта да тырысқақ өтуі мүмкін. Тіпті нәрестелерде де тасымалдаушылықгы да кездеседі.

Аурудың ағымы ауыр, ол ерте жастағы балалардың су түз алмасу бұзылыстарына ерекше сезімталдығымен гомеостазды реттеудің компенсаторлы механизмдердің дұрыс жетілмеуіне байланысты. Тырысқақ диагнозы клиникалық көріністеріне, эпидемиологиялық мәліметтерге және лабораториялық зерттеулер негізінде қойылады.

Лабораториялық дигностиканың бактериологиялық әдісі шешуші маңызға ие. Серологиялық зерттсу Әдістері аглютинация реакциясы вибриоцидті анти денелерді табу реакциясы (ИФА) люминисценті — серологиялық әдіс және фагтың адсорбциялық реакциясы (ФАР) — диагностикалық қосымша әдістеріне жатады. Соңғы жылдары ПЦР әдісі қосылды.

Емі: Балаларда тырысқақты емдеу принципі тырысқақтың потогенезіне негізделген және Науқастың организмінің су — түз балансын қалыптастырупі бағытгалған. Ем екі кезеңге бөлінеді: Дене салмағының дефицитінің орнын толтыру және жоғалған су және түздың орнын толтыру. Бірінші кезеңде ем басталғанға дейінгі сұйықтар мен түз дефицитінің орны толтырылады. Салмақ дефицитін анықтауды мүмкіндік болмағанда, клиникалық көріністеріндегі де-гидратацияның дәрежесіне қарай ем жүргізіледі. Тырысқақты кезіндегі регидратациялық ем басқа ЖІИ кезіндегідей принциппен жүргізіледі.

Айқын байқалатын сусыздану кезінде балаға салмағының 10% құрайтын сұйықтық енгізеді, екі жастан асқан балаларға модификацияланған стандартты № 1 ерітінді енгізіледі.Оның құрамында бір литр апирогенді су; 4,5 г NaС1; 4 г NaНСО₃; 1 г КСІ және 50 г глюкоза бар. Екі жасқа дейінгі балаларға, ісіктер және басқа да асқынулар болмас үшін стандартты ерітіндіні глюкозамен қосып енгізеді. Сусызданудың изотопикалық түрінде 1:2 қатынаспенен: сусыздану-дың түз жетіспеушілік түрінде 1:1 қатынаспен. Біріншілік регидратация 6-8 сағатқа созылады.

Алғашқы бірінші сағатта қажетті сұйықтықтың 20-30% енгізіп қалғанын 5-7 сағатқа бөліп енгізеді. 100-200 мл-ді ағызып енгізеді, содан соң тамшылатып минутына 20-30 тамшы енгізеді. Сусызданудың аур түрінде енгізу жылдамдығын жоғартады, минутына 50-60 тамшыға дейін. Натрийдің қажеттілігін осы ерітінділерді енгізгенде әдетте қанағаттанады. Бірақ осы құйылған сұйықтықтар К-дің орнын толықтыра алмайды. Сондықтан қосымша ерітінділер енгізу керек. Көк тамырға енгізгенен кейін, бала 5% глюкоза түріндегі таза суды ішуі керек. Жалпы берілетін сұйықтықтың мөлшері тәулігіне 400 мг/кг-нан аспау керек. Біріншілік регидратациядан кейін HAVқ-астардың жағдайы жақсарады: қан қысымы қалпына келеді, лабораториялық тексерулерде су — түз тепе-теңдігінің қалпына келетінін байқауға болады. Баланың салмағын қайта өлшеу керек, өлшегенде салмақ 10%-тән аспауы керек.

Емдеудің екінші бөлігінің мақсаты тепе-тәндікті сақтау. Ішілген сұйықтықтың көлемі асқазан ішек жолдары арқылы, тері, өкпе арқылы шыққан сұйықтықпен теңеледі. Құсу тоқгалғаннан кейін сұйық-тық ауыз арқылы көп мөлшерде енгізіледі, бірақ көк тамырға тамшылап енгізу іш өту тоқтағанша несеп шығару қалпына келгенше жүргізіле береді. Науқастың жалпы жағдайын байланысты ерітінділерді енгізу 2-3 күн, ксйде одан да көпке созылады.

Жалпы көк тамырға және ауызға енгізілетін сұйықтықгың орташа мөлшері тәулігіне 500-700мл/кг болуы тиіс. Инфузиялық ем кезінде әртүрлі реакциялар: қалтырау, ыстығы болады. Мұндай жағдайларда сұйықтықты енгізуді тоқтатпайды, баяулатады.Сонымен бірге пипольфенмен қосып промедол береді, жасына сәйкес димедрол, көріністер айқын болған кездерде-преднизолон беріледі. Үздіксіз регидратация кезінде болатын асқынулардың себебі сұйықтықты кеп және жылдам енгізудің салдарынан мидың ісінуіне бай-ланысты. Сирек жағдайларда гипергидратация кезінде болатын асқынулардың себебі сұйықтықты көп және жылдам енгізудің салда-рынан өкпенің ісінуі және басқа да жалпы ісінулер болуы мүмкін. Натрийді шамадан тыс көп енгізгенде гипернатриемия пайда болуы мүмкін. Тамырлар тонусы жоғарылап, тартынулардахикардия қалтырау пайда болады. Мұндай жағдайда натрийді беруді тоқтатып және плазмадағы натрий төмендегенше құрамында натрий жоқ ерітіндіні енгізу керек. Сонымен, регидртациялық ем қабылдап жатқан Науқасты үздіксіз бақылап отыру қажет, әр 4 сағат сайын салмағын өлшеп, қажет болған жағдайда плазманың меншікті салмағын анықтау керек.

Этиотропты ем ретінде антибиотиктер қолданылады, соңғы жылдары мынадай түрлері: ципрофлоксацин (ципробай, цифран, сифлокс, ципролет), офлоксацид (зиноцин), нәрфлоксацин (норбактин), доксациллин.

Алдын алу шаралары:

1. Бұл инфекцияның қолайсыз аймақгардан өтуінің алдын-алуға бағытталған. Тұрғын орындардың санитарлық жағдайын халықаралық медико — санитарлық ережелерге сай жақсарту.
2. Тырысқақ анықталған басқа елдерден келген адамдарды 5 күн бойы медициналық бақылауға алу. I рет тырысқаққа бактериологиялық егу жасу.

РЕКЛАМА

Холера – бұл өткір ішек инфекциясы, адамның тырысқақ тітіркенуінен пайда болған. Холера қатты диареядан көрінеді, көп мөлшерде құсу, сұйықтықты жоғалтуға және дегидратацияға әкеледі. Құрғаудың белгілері — құрғақ тері және шырышты қабаттар, тканьдік тургорды және теріге арналған түкті азайту, бет ерекшеліктерін қайрау, олигоанурия. Холераның диагностикасы фекальды және эметикалық массаның бактериологиялық мәдениетінің нәтижелерімен расталады, серологиялық әдістер. Емдеуге тырысқақ пациентті оқшаулау жатады, Тобулбаевтың реидрациясы, тетрациклин антибиотикалық терапия.

Холера

Холера – әсіресе қауіпті инфекция, энтиопатогенді бактерия Vibrio холера туындаған, ауыр гастроэнтерит және қатты дегидратацияны пайда болған кезде туындайтын сусыздандыру соққысының дамуына дейін. Холера эпидемияны және жоғары өлімді азайтуға бейім, сондықтан ДДҰ жоғары патогенді карантиндік инфекция ретінде жіктеледі. Холераның ең таралған эпидемиялық аурулары Африкада тіркеледі, Латын Америкасы, Оңтүстік-Шығыс Азия. ДДҰ бағалауы, Жыл сайын 3-5 миллион науқастан зардап шегеді. адам, шамамен 100-120 мың. Ауру жағдайлары өліммен аяқталады. Т. о., бүгін холера ғаламдық денсаулық сақтаудағы жаһандық проблема болып қала береді.

Патогеннің сипаттамасы

Бүгінгі таңда 150-ден астам витаминдер табылды, серологиялық белгілерде ерекшеленеді. Холера вибриосы екі топқа бөлінеді: A және B. Холера А тобына жатады. Vibrio cholerae — грамм теріс қозғалмалы бактерия, өмірлік белсенділік процесінде термостабильді эндотоксинді босату, сондай-ақ термолабилді энтеротоксина (холераген).

Қоздырғыш агент қоршаған ортаға төзімді, бірнеше ай бойы ағынды су қоймасында өміршеңдігін сақтайды, 30 сағатқа дейін ағынды суларда. Сүт жақсы қоректік заттар, ет. Вибрио холера химиялық дезинфекция кезінде өледі, қайнау, кептіру және күн сәулесінің әсер етуі. Тетрациклин және фторквинолон сезімталдығы байқалады.

Инфекцияның резервуары мен көзі — ауру адам немесе инфекцияның өтпелі тасымалдаушысы. Алғашқы күндерде құсқа және фекальді массаға ие ең белсенді бактериялар. Холерамен ауыратын науқастарды анықтау қиын, бірақ олар инфекцияға қатысты қауіпті. Вирусты анықтауға назар аударған кезде, барлық адамдар зерттеледі, клиникалық көріністерге қарамастан. Уақыт өте келе жұқпалы аурулар азаяды, әдетте 3-ші аптада бактериялардан қалпына келтіру және босату бар. Алайда, кейбір жағдайларда тасымалдаушы мемлекет бір жылға немесе одан да көп уақытқа созылады. Тасымалдау мерзімін ұзарту бірлескен инфекцияларға ықпал етеді.

Холера үйде беріледі (кір қолдар, заттар, ыдыс-аяқтар), тамақ және суды фекаль-ауыз механизмі арқылы алуға болады. Қазіргі уақытта холераны берудегі ерекше орын шырындарға беріледі. Су жолы (ластанған су көзі) ең таралған болып табылады. Холера — өте сезімтал инфекция, гипоакцидозы бар адамдардың инфекциясы ең оңай кездеседі, кейбір анемиялары, құрттармен жұқтырған, алкогольді тұтынушылар.

Холераның белгілері

Холера вибрио инфекциясының инкубациялық кезеңі бірнеше сағаттан 5 күнге дейін созылады. Аурудың басталуы өткір, әдетте түнде немесе таңертең. Алғашқы симптом — бұл ауруды азайтуды талап етпейді, іштің ыңғайсыздығымен бірге жүреді. Бастапқыда нәжістің сұйылтылған консистенциясы бар, бірақ фекальдік сипатты сақтайды. Ішек қозғалысының жиілігі өте тез артады, тәулігіне 10 немесе одан да көп уақытқа жетеді, сонымен қатар, орындық түссіз болады, сулы. Ішектің басқа да жұқпалы ауруларынан айырмашылығы холера қалдықтары әдетте нәзік емес. Ішек люминесіндегі судың секрециясының жоғарылауы шығарылған фекциялардың мөлшерін айтарлықтай арттырады. B 20-40 % Дәрілік заттардың жағдайлары күріштің ерітіндісінің дәйектілігін алады. Әдетте нәжістің ақ түсті құймалары бар жасыл сұйықтық пайда болады, күрішке ұқсас.

Көбінесе жиі таңқалдырады, іш қуысы, ыңғайсыздық, Ішек сұйықтығын құю. Дене сұйықтығының прогрессивті жоғалуы сусыздандыру белгілеріне алып келеді: құрғақ аузы, шөлдеу, онда аяқтың суықтылығы сезіледі, шуды, айналуы. Бұл белгілер айтарлықтай сусыздануды көрсетеді және дененің су-тұз гомеостазын қалпына келтіру үшін шұғыл шараларды талап етеді.

Диарея жиі жиі құсумен байланысты, сұйықтықтың жоғалуы күшейе түседі. Құсу әдетте бірнеше сағат өткеннен кейін пайда болады, кейде диарея басталған күн. Күшті құсу, көпше, кенеттен басталады және ішектің астында жоғарғы іштің ауырсынуын және ауырсынуын сезінеді. Бастапқыда құсу құйылмайтын тағамның қалдықтарын іздейді, содан кейін өт. Уақыт өте келе, құсу да сулы болады, кейде күріш сорпасының түрін қабылдайды.

Құс күйінде болған кезде дене тез натрий мен хлор иондарын жоғалтады, бұлшық еттерінің дамуына әкеледі, алдымен бұлшық еттерде саусақтардың, содан кейін барлық қолдар. Электролит тапшылығы прогреске жеткен кезде бұлшық етті каскады артына қарай таралуы мүмкін, тесік, іш қабырғасы. Бұлшықет әлсіздігі мен айналуы дәретханаға көтерілу мен тұрудың мүмкін еместігіне дейін артады. Сонымен бірге сана толық сақталады.

Іштің қатты ауыруы, ішек инфекцияларының көпшілігінен айырмашылығы бар, тырысқақ емес. 20-30% пациенттер орташа ауырсынуына шағымданады. Тән емес және безгегі, дене температурасы қалыпты шектерде қалады, кейде субфебрильді нөмірлерге жетеді. Ауыр судың құрғауы дене температурасының төмендеуімен көрінеді.

Сұйықтықтың одан әрі жоғалуы (10-нан астам жоғалту% дененің массасы) және иондардың дегидратацияның прогрессиясы орын алады. Анурия пайда болады, маңызды гипотермия, радиалды артериядағы импульс анықталмайды, перифериялық артериялық қысым анықталмады. Сонымен қатар іштің бұлшықеттерінің сал ауруына байланысты диарея мен құсу жиі кездеседі. Бұл шара сусыздандыру шок деп аталады.

Дененің сусыздандыру кезеңдерінде өзгереді: бірінші кезеңде сұйықтықтың жоғалуы 3-тен аспайды% дене салмағы, екінші және үшінші сатылар 3-6 және 6-9 жоғалтуды білдіреді% тиісінше дененің массасы, және төртінші кезеңде (дигидратикалық шок) сұйықтық шығыны 9-дан асады% дененің массасы. Холераның клиникалық көріністерінің артуы кез-келген кезеңде тоқтатыла алады, ток өшеді. Сусыздандырудың ауырлығына және сұйықтықтың жоғалу жылдамдығына байланысты өкпе холера бөлінеді, қалыпты және күрделі бағыт. Ауыр холера 10-12 жаста% науқастар. Найзағай жағдайында дегидратикалық шоктың дамуы алғашқы 10-12 сағат ішінде мүмкін болады.

Холера басқа инфекцияларды қосу арқылы күрделі болуы мүмкін, пневмонияның дамуы, тромбофлебит және іріңді қабыну (абсцесс, флегмон), ішектің тамырларының тромбозы және ішек ісемиясы. Сұйықтықтың жоғалуы маңызды ми қан айналымы бұзылыстарының дамуына ықпал етуі мүмкін, миокард инфарктісі.

Холераның диагностикасы

Ауыр тырысқақ клиникалық көрініс пен физикалық тексеру негізінде диагноз қойылады. Соңғы диагноз фекальды немесе эметикалық массаларды бактериологиялық егу негізінде жүзеге асырылады, ішек мазмұны (секциялық талдау). Егістік материал зертханаға алғаннан кейін 3 сағаттан кешіктірілмей жеткізілуі керек, нәтиже 3-4 күнде дайын болады.

Холера вибройымен инфекцияны анықтауға арналған серологиялық әдістер бар (РА, Rnga, виброидты сынау, ELISA, RCA), бірақ олар соңғы диагнозға жеткіліксіз, Қоздырғышты анықтаудың жедел әдісі ретінде қаралды. Алдын ала диагнозды растаудың жедел әдістері люминесценттік-серологиялық талдау ретінде қарастырылуы мүмкін, O-сарысуымен иммобилизацияланған вибриондардың қара дақ микроскопиясы.

Холераны емдеу

Холераның басты қауіпі — сұйықтықтың жоғарылауы, оның ағзасында оны толтыру — бұл инфекцияны емдеудің негізгі міндеті. Холера оқшауланған қамқорлықтағы мамандандырылған жұқпалы ауруханада емделеді (бокс), арнайы төсек жабдықталған (Phillips кереуеті) Нәжісті жинауға арналған таразылар мен ыдыстар бар. Құрғату дәрежесін дәл анықтау үшін олардың көлемін есепке алу керек, Гематокрит тұрақты түрде анықталады, Сарысу ионының деңгейі, қышқыл-негіз индикаторы.

Бастапқы қалпына келтіру шаралары қолданыстағы сұйықтықты және электролит тапшылығын толықтырады. Ауыр жағдайларда полионды ерітінділерді ішілік енгізу. Осыдан кейін компенсаторлық қалпына келтіру жүргізіледі. Сұйықтықты енгізу оның шығындарына байланысты болады. Қуынды құбылыстардың пайда болуы гидпендіктің жалғасуына қарсы емес. Су-тұзды қалпына келтіру және құсудың тоқтатылуынан кейін антибиотикалық терапия басталады. Вирусты тағайындау кезінде тетрациклин дәрі-дәрмектеріне жол беріледі, ал бактериялардың қайта оқшаулануы жағдайында – левомицетин.

Ерекше холера диетасы жоқ, алғашқы күндерде кестені ұсынуға болады №4, ауыр симптомдарды және ішектің белсенділігін қалпына келтіргеннен кейін (3-5-ші емдеу ленивы) — ерекшеліктері жоқ тағам. Холераны кейінге қалдырған калий өнімдері бар диетаны ұлғайту ұсынылады (кептірілген өрік, қызанақ және апельсин шырындары, банандар).

Вирусты болжау және алдын алу

Инфекцияны басудан кейін уақтылы және толық емдеу кезінде қалпына келтіру орын алады. Қазіргі заманғы препараттар холера вибрионына тиімді әсер етеді, және қалпына келтіру терапиясы асқынуларды болдырмауға көмектеседі.

Вирустың ерекше алдын-алу, осы аурудың жоғары деңгейі бар аймақтарға барар алдында, вирустық токсинді бір рет вакцинациялаудан тұрады. Қажет болған жағдайда, 3 айдан кейін қалпына келтіру жүргізіледі. Созылмалы вирустарды алдын-алу шаралары елді мекендерде санитарлық-гигиеналық нормаларды сақтауды білдіреді, тамақтандыру кәсіпорындарында, халықтың қажеттіліктері үшін суды жинау аудандарында. Жеке алдын-алу гигиена, қайнаған су, тамақты жуу және оларды дұрыс дайындау. Вирустардың жағдайы анықталса, эпидемиологиялық фокусты дезинфекциялау керек, науқастар оқшауланған, ықтимал инфекцияны анықтау үшін барлық байланыс тұлғалары 5 күн бойы байқалады.